Theo quyết định của UBND tỉnh, dự án Nhà máy Điện Mặt Trời KN IaLy - Gia Lai được xây dựng trên hơn 500 ha diện tích mặt nước lòng hồ thủy điện Ia Ly, xã IaLy, huyện Chư Păh, Gia Lai, với công suất thiết kế 500 MW.
Dự án do Công ty Điện Mặt Trời IaLy Gia Lai làm chủ đầu tư. Dự án có quy mô 538 ha với 533 ha diện tích mặt nước và 5 ha diện tích mặt đất để xây dựng khu vực trạm biến áp và khu quản lý vận hành.
Bên cạnh đó, dự án dự kiến sẽ được khởi công vào quý II/2022 và hoàn thành vào quý IV/2023 với mục tiêu sản xuất, truyền tải và phân phối điện. Thời gian hoạt động của dự án là 50 năm.
Theo đánh giá của các chuyên gia, Gia Lai có tiềm năng rất lớn để phát triển điện mặt trời với số giờ nắng trung bình mỗi năm khoảng 2.000-2.600 giờ; cường độ bức xạ mặt trời khoảng 4,9-5,7 kWh/m2/ngày.
Nhà máy điện mặt trời TTC Krông Pa. Ảnh internet.
Được biết, trên địa bàn tỉnh hiện có 2 dự án điện mặt trời đang vận hành có tổng công suất 84 MWp với tổng vốn đầu tư hơn 1.500 tỉ đồng; bổ sung quy hoạch 3 dự án điện mặt trời với tổng công suất 113 MWp, tập trung tại huyện Krông Pa (Nhà máy điện mặt trời Krông Pa; Nhà máy điện mặt trời Krông Pa 2 và Nhà máy điện mặt trời Chư Ngọc).
Chỉ trong vòng một tháng qua đã có trên 300 chủ đầu tư đăng ký đầu tư dự án với tổng công suất trên 300 MWp.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay, việc điện lực thỏa thuận đấu nối ồ ạt, khiến nguồn cung điện dư gấp đôi so với nhu cầu phụ tải đã dẫn đến tình trạng hàng trăm doanh nghiệp bị cắt sa thải (tức là cắt không mua điện) luân phiên. Do đó gây lãng phí nguồn năng lượng sạch và lãng phí lớn nguồn lực của các nhà đầu tư.
Điều đáng nói thêm là việc cắt sa thải thường diễn ra vào giữa ngày, thời điểm bức xạ mặt trời cao nhất, cũng là lúc các hệ thống này cho lượng điện năng suất nhất. Một chủ trang trại đầu tư 15 tỉ đồng làm gần 1 MWp điện năng lượng mặt trời áp mái ở huyện Ia Grai, dù không ký thỏa thuận cắt sa thải, nhưng vẫn thường xuyên bị cắt điện cho biết.
Bên cạnh đó, vấn đề nổi cộm hiện nay là làm sao kiểm soát các dự án núp bóng điện mặt trời áp mái để hưởng chính sách ưu đãi của nhà nước.
Ông Phạm Văn Binh - Giám đốc Sở Công Thương Gia Lai thông tin, nhiều trang trại không có mái, nghe vấn đề mái năng lượng không thay được mái nhà thì họ lại áp mái, là áp mái tôn dưới mái năng lượng. Chúng tôi đang chờ hướng dẫn của Bộ Công Thương để tham mưu UBND tỉnh và các sở ngành sẽ thực hiện kiểm tra, hướng dẫn các nhà đầu tư thực hiện đúng chủ trương của Nhà nước, đồng thời xử lý nghiêm các vi phạm.
Cũng theo ông Binh, việc triển khai đầu tư phát triển ồ ạt hệ thống điện mặt trời mái nhà còn tồn tại nhiều bất cập như: Một số cá nhân, tổ chức đã mua đất, vay vốn tín dụng để triển khai đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn, kết hợp với đầu tư hệ thống điện mặt trời mái nhà trong khi chưa đảm bảo các hồ sơ thiết kế của công trình theo quy định của pháp luật. Do đó, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn công trình.
Thêm vào đó, một số tổ chức tín dụng, ngân hàng đã ký kết hợp đồng cho vay vốn trong khi các nhà đầu tư chưa đảm bảo đầy đủ các điều kiện của dự án theo quy định, dẫn đến tiềm ẩn rủi ro gây nợ xấu nếu dự án không triển khai được hoặc không đảm bảo khả năng giải tỏa hết công suất của hệ thống điện mặt trời mái nhà. Ngoài ra, một số địa phương khi triển khai đầu tư các dự án nông nghiệp và phát triển nông thôn chưa phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất còn lúng túng…
