Đã có quốc gia đầu tiên rơi vào nạn đói do biến đổi khí hậu

Theo ước tính của Liên hợp quốc (LHQ), ba mươi nghìn người ở Madagascar đang phải gánh chịu nạn đói thảm khốc. Có những lo ngại rằng số lượng nạn nhân có thể tăng nhanh, do quốc gia này bắt đầu "mùa chay" truyền thống trước khi thu hoạch vụ mùa.

Trong lịch sử, nạn đói thường là sự kết hợp của nhiều yếu tố như côn trùng gây hại, thảm họa tự nhiên, xung đột sắc tộc và tham nhũng chính trị. Tuy nhiên theo LHQ và một số tổ chức nhân quyền, Madagascar có thể là nơi đầu tiên hứng chịu nạn đói chỉ vì ảnh hưởng của khí nhà kính - hay rộng ra là biến đổi khí hậu.

Biến đổi khí hậu làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực tại nhiều quốc gia. (Ảnh: AFP)

Thảm họa tác động rõ rệt nhất tới vùng Grand Sud ở phía nam đảo Madagascar, nơi 1,14 triệu người đang rơi vào tình trạng bất ổn lương thực. Theo Liên Hợp Quốc, số người sống trong điều kiện tồi tệ cấp 5, cấp có nguy cơ trầm trọng nhất, có thể lên tới 28.000 vào tháng 10/2021. Trong khi đó, 110.000 trẻ em có thể bị suy dinh dưỡng. 

“Đây là điều chưa từng xảy ra trước đây. Những người này không làm gì để gây ra biến đổi khí hậu. Họ không dùng chất đốt là nguyên liệu khai khoáng.., vậy mà họ lại phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất do biến đổi khí hậu”, - bà Shelley Thakral thuộc Chương trình Lương thực Thế giới LHQ phát biểu.

Mặc dù hạn hán xảy ra khá thường xuyên ở Madagascar, nhưng các chuyên gia nhận định rằng cuộc khủng hoảng lương thực hiện nay liên quan đến tình trạng nóng lên toàn cầu và cho rằng vấn đề này sẽ ngày càng gia tăng.

Trước đây, người dân sống ở phía nam quốc đảo phụ thuộc vào mưa gió mùa để gieo trồng, nhưng thay đổi trong mô hình thời tiết khiến lượng mưa ngày càng biến động. Ảnh hưởng tích lũy sau nhiều năm khô hạn liên tiếp dẫn tới mùa màng thất thu trên diện rộng, đẩy hàng trăm nghìn người vào cảnh đói ăn. 

Số lượng trẻ em phải nhập viện để điều trị suy dinh dưỡng cấp tính nặng tại Grand Sud từ tháng 1 tới tháng 3 năm nay đã tăng gấp 4 lần mức trung bình trong 5 năm, theo số liệu mới nhất của chính phủ. Người dân phải chờ gần hai tháng nữa mới tới vụ gieo trồng tiếp theo và dự đoán về sản xuất lương thực rất ảm đạm. Đất đai bị cát bao phủ, không có nước và mưa rất ít.

Issa Sanogo, điều phối viên của UN ở Madagascar, nhấn mạnh đây là hệ quả thực sự của biến đổi khí hậu và người dân địa phương không đáng phải hứng chịu thảm cảnh. Madagascar đóng góp chưa đến 0,01% lượng khí nhà kính toàn cầu.

Đầu tháng 8, các nhà khoa học Mỹ đã đi đến nhận định rằng tình trạng nóng lên toàn cầu sẽ dẫn đến nạn đói quy mô lớn trên toàn thế giới. Người dân sẽ bị thiếu lương thực không chỉ do điều kiện thời tiết khắc nghiệt, mà còn do sự lây lan của các loài sâu bệnh và côn trùng phá hoại mùa màng.