Hạn hán và sự nóng lên do biến đổi khí hậu đang dẫn đến các vụ cháy rừng thường xuyên và dữ dội hơn, được cho là góp phần gây ra các vụ cháy rừng nghiêm trọng ở Australia 2019 - 2020.
David Bowman, nhà sinh thái học về hỏa hoạn tại Đại học Tasmania ở Hobart, cho biết: “Đó là một con số đáng kinh ngạc. Cháy rừng thực sự là một vấn đề lớn hiện nay". Đồng thời, ông nhấn mạnh tác động của những trận hỏa hoạn cực đoan đối với khí hậu toàn cầu, đơn cử như ở miền Tây Hoa Kỳ và Siberia.
Tuy nhiên, đó không phải là tất cả những tin xấu. Một báo cáo khác lại cho rằng phần lớn luồng carbon này có thể đã bị hút gián tiếp bởi một loài thực vật phù du khổng lồ nở rộ ở Nam Đại Dương.
Vụ cháy rừng tồi tệ nhất được ghi nhận
Những đám cháy chưa từng có đã thiêu rụi 74.000 km2, một khu vực rộng hơn Sri Lanka, với chủ yếu là rừng bạch đàn hoặc cao su ở Đông Nam Australia.
Sydney bị bao vây bởi những đám cháy bụi lớn, chìm trong khói vào ngày 21/12/2019. (Ảnh:Getty)
Các ước tính trước đây từ cơ sở dữ liệu toàn cầu về lượng khí thải của cháy rừng dựa trên dữ liệu vệ tinh cho thấy rằng, các đám cháy đã giải phóng khoảng 275 triệu tấn carbon dioxide từ tháng 11 năm 2019 đến tháng 1 năm 2020.
Ivar van der Velde, nhà khoa học môi trường tại Viện Nghiên cứu Không gian SRON Hà Lan (Utrecht) và tại Đại học Tự do Amsterdam, đồng thời là tác giả chính của báo cáo cho biết, phân tích mới chỉ ra rằng con số còn quá thấp.
Nhóm nghiên cứu của ông đã đặt ra mục tiêu để có được một ước tính chính xác hơn, dựa trên dữ liệu chi tiết hơn từ công cụ giám sát tầng đối lưu TROPOMI trên vệ tinh Sentinel-5 Precursor của Cơ quan Vũ trụ châu Âu.
Nhóm Van der Velde đặt mục tiêu ước tính chính xác hơn, dựa trên dữ liệu chi tiết từ công cụ giám sát tầng đối lưu TROPOMI trên vệ tinh Sentinel-5 Precursor của Cơ quan Vũ trụ châu Âu. TROPOMI chụp ảnh hàng ngày về mức carbon monoxide xuyên suốt vùng khí quyển bên dưới nó. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu này để tính toán lượng khí thải carbon monoxide từ các đám cháy rừng, từ đó suy ra lượng khí thải carbon dioxide.
Con số cuối cùng của họ là 715 triệu tấn, gần gấp 80 lần lượng carbon dioxide thông thường thải ra từ các đám cháy ở Đông Nam Australia trong 3 tháng cao điểm của mùa cháy rừng trong mùa hè.
Bowman cho biết con số này tương tự như những gì nhóm của ông tính toán từ diện tích rừng bị cháy, nhưng cao hơn nhiều so với số liệu dựa trên các phép đo vệ tinh trước đó về lượng khí thải.
Các vụ cháy rừng đã tàn phá một số khu vực du lịch quan trọng ở bang New South Wales và Victoria. (Ảnh: Sở Môi trường, Đất, Nước và Quy hoạch Australia)
Cristina Santín, một nhà nghiên cứu cháy rừng tại Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Tây Ban Nha ở Asturias cho biết, câu hỏi quan trọng là những khu rừng này sẽ phục hồi như thế nào. Cháy rừng từ lâu đã được coi là sự kiện không có carbon thuần, bởi vì lượng khí thải mà chúng thải ra được thu lại khi thảm thực vật mọc lại. Tuy nhiên, sự gia tăng tần suất và cường độ của các đám cháy ở Úc có thể đồng nghĩa với việc các hệ sinh thái không bao giờ phục hồi hoàn toàn.
Lý do để hy vọng
Trong khi đó, báo cáo thứ 2 cho thấy rằng, lượng khí thải tạo ra bởi cuộc khủng hoảng cháy rừng gần như được bù đắp bởi các đợt xuất hiện của thực vật phù du khổng lồ ở Nam Đại Dương, được ghi nhận trong mùa hè 2019 - 2020.
“Những phát hiện này cho thấy các vụ cháy rừng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến các quá trình đại dương như thế nào”, đồng tác giả nghiên cứu Richard Matear, nhà khoa học khí hậu thuộc Tổ chức Nghiên cứu Công nghiệp và Khoa học Khối thịnh vượng chung của Australia thông tin.
Ông và các đồng nghiệp của mình phát hiện ra rằng, trong vụ hỏa hoạn, những đám khói đen mênh mông, giàu chất dinh dưỡng, đã bị cuốn đi hàng nghìn km trên đại dương. Trong vòng vài ngày, khói đã truyền vào nước lượng sắt cần thiết để nuôi dưỡng thực vật phù du, từ đó khiến lượng sinh vật này phát triển và hút lượng carbon tương đương với 95% lượng khí thải từ các đám cháy.
Tuy nhiên, các nhà khoa học cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng hơn để hiểu carbon mà sinh vật phù du hấp thụ cuối cùng sẽ được đưa về đâu và liệu nó có quay trở lại bầu khí quyển hay không.
Mặc dù vậy, cả hai nghiên cứu đều tiết lộ những phát hiện đáng ngạc nhiên cho thấy "chúng ta không hiểu hỏa hoạn nhiều như chúng ta thực sự nghĩ". Santín cũng lưu ý rằng điều này cần phải xử lý tốt hơn, bởi vì "hỏa hoạn sẽ ngày càng quan trọng trong chu trình carbon".
