Ảnh minh hoạ. (Nguồn: ITN)
Nguyên tắc 1: ĐMC phải cung cấp được các thông tin đầu vào một cách sớm nhất và có hiệu quả nhất phục vụ cho việc xây dựng Chiến lược, Quy hoạch, Kế hoạch (CQK).
Quá trình thực hiện ĐMC được coi là có hiệu quả nhất khi nó được bắt đầu một cách sớm nhất có thể và được tiến hành đồng thời với việc xây dựng CQK. Quá trình tiến hành ĐMC thường là một quá trình mang tính lặp đi lặp lại của việc thu thập thông tin, xác định các phương án, xác định các tác động môi trường, xây dựng các biện pháp giảm nhẹ/tăng cường, và chỉnh sửa lại các đề xuất cho phù hợp trên cơ sở các tác động môi trường đã được dự báo. Quá trình ĐMC được bắt đầu sớm và được lặp đi lặp lại thì sẽ củng cố và nâng cao được chất lượng chung của việc xây dựng CQK.
Nguyên tắc 2: ĐMC phải đánh giá được tính bền vững về môi trường của các phương án được đề xuất trong CQK.
Quá trình ĐMC tạo ra được khả năng để xem xét các lựa chọn chiến lược khác nhau về: Quản lý nhu cầu phát triển các hoạt động thành phần; Công nghệ và các quy trình được sử dụng cho các hoạt động phát triển được đề xuất: ví dụ việc lựa chọn phát triển công nghiệp công nghệ cao hay phát triển các loại hình phát triển công nghiệp có nguy cơ gây ô nhiễm cao; Địa điểm triển khai các hoạt động phát triển được đề xuất: ví dụ việc xây dựng các khu công nghiệp trên các vùng chuyên canh cây nông nghiệp có thể tác động đến an ninh lương thực; Thời gian biểu hoặc trình tự của các hoạt động phát triển được đề xuất.
Không phải lúc nào các lựa chọn này cũng có thể thực hiện được. Có nhiều phương án chỉ phù hợp với cấp tỉnh hoặc cấp khu vực và vì thế khi ra các quyết định ở cấp “cao hơn” thường phải loại bỏ bớt một số phương án.
Các bên liên quan có thể được huy động tham gia một cách hữu ích trong quá trình đề xuất và đánh giá cả các phương án mang tính chiến lược và các phương án cụ thể hơn thông qua việc tổ chức tham vấn với các cơ quan có trách nhiệm liên quan. Các phương án cân nhắc thông qua quá trình này phải được thể hiện dưới hình thức văn bản và phải đưa ra được những lý do tại sao được lựa chọn và/hoặc tại sao lại không được lựa chọn.
Nguyên tắc 3: ĐMC phải tạo ra được những thuận lợi cho việc tham vấn hiệu quả với các bên liên quan
Việc tham vấn với các cơ quan có trách nhiệm liên quan và với các bên bị ảnh hưởng hoặc các bên có sự quan tâm đến CQK được đề xuất là một yếu tố cốt lõi trong thực tế thực hiện ĐMC hiệu quả. Việc này có mục đích là để làm tăng tính minh bạch và tính trách nhiệm của quá trình ĐMC và giảm thiểu được rủi ro bị bỏ sót thông tin quan trọng của nhóm ĐMC. Việc tham vấn với các bên liên quan còn có thể giúp thu được những thông tin bổ ích trong quá trình ĐMC, góp phần huy động sự hỗ trợ cho việc thực hiện các khuyến nghị đề xuất về ĐMC. Do đó, các chuyên gia ĐMC luôn được khuyến khích để tiến hành việc tham vấn với các cơ quan có trách nhiệm và các bên có liên quan chính.
