Ảnh minh họa. (Ảnh:ITN)
Chênh lệch quá lớn hạn mức diện tích đất
Nguyên do là, trong quá trình đền bù giải phóng mặt bằng mở rộng bãi rác Nam Sơn, nhiều hộ dân có sổ đỏ hơn 1.000 m2 nhưng chỉ được đền bù 400 m2 đất ở, diện tích dôi dư từ sổ đỏ được áp giá đất trồng cây lâu năm rẻ bằng nửa so với đất ở. Còn nữa, những hộ có sổ đỏ diện tích lớn hơn 400 m2 cũng đã bị thu hồi.
Theo quy định hạn mức công nhận đất ở tại huyện Sóc Sơn là 400 m2 một hộ đối với xã trung du và 300 m2 một hộ đối với xã đồng bằng. Tuy nhiên, các sổ này đã được cấp vượt hạn mức, gây nhiều khó khăn cho người dân và cơ quan quản lý.
Năm 2020, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra sai phạm này và UBND huyện Sóc Sơn đã ra quyết định thu hồi lại số sổ đỏ cấp vượt hạn mức và đề nghị người dân phối hợp điều chỉnh sổ lại theo hạn mức quy định. Tuy nhiên cái khó là khi hạn mức bị giảm như vậy, nhiều hộ sau khi tách sổ cho tặng các con, sổ của con họ gần như không còn đất ở mà chỉ là đất vườn.
Trong mấy năm qua, thực hiện chủ trương của thành phố, huyện Sóc Sơn đang dồn lực để giải phóng mặt bằng, di dời người dân vùng ảnh hưởng trong bán kính 500 mét tính từ chân tường rào để mở rộng bãi rác Nam Sơn.
Quá trình giải phóng mặt bằng đã bị chậm tiến độ và gặp khó khăn khi áp giá đền bù, bồi thường đất ở cho các hộ dân nằm trong diện giải tỏa. Nhiều hộ dân các xã Bắc Sơn, Nam Sơn, Hồng Kỳ thuộc phạm vi giải phóng mặt bằng, có diện tích đất thổ cư rất lớn. Nhiều hộ dân được cấp sổ đỏ lên tới hơn 2.000 m2 đất ở/sổ. Trong khi đó, căn cứ vào các quy định hiện hành, các bộ phận chức năng của huyện Sóc Sơn chỉ có thể xây dựng phương án đền bù là 400 m2 đất ở.
Thông tin vấn đề trên, lãnh đạo UBND huyện Sóc Sơn cho biết, hiện nay địa phương đang thực hiện theo chỉ đạo của UBND thành phố tại văn bản số 2819/UBND-GPMB ngày 5/7/2019 của UBND thành phố và văn bản số 508/TB-VP ngày 29/10/2020 của Văn phòng UBND thành phố về kết luận của ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch UBND thành phố, Tổ trưởng tổ công tác tại cuộc họp xử lý, khắc phục các tồn tại hạn chế, đảm bảo vận hành bãi rác Nam Sơn thì thửa đất cấp vượt hạn mức 400 m2, UBND huyện đền bù đất ở đối các hộ giải phóng mặt bằng là 400 m2. Còn lại phần dôi dư từ sổ đỏ là áp giá đền bù đất vườn trên cùng thửa đất có nhà ở. Cụ thể, đối với 3 xã kể trên, mỗi m2 đất ở được đền bù từ hơn 866.000 đồng đến hơn 4.000.000 đồng cho từng vị trí; đất vườn liền kề là 500.000 đồng/m2.
Đối với đất ở, huyện Sóc Sơn đã hoàn thành việc kê khai kiểm đếm đất đai, tài sản trên đất của 3 xã. Dù huyện Sóc Sơn và UBND thành phố Hà Nội đã nhiều lần đối thoại, giải đáp thắc mắc, kiến nghị của người dân liên quan đến áp giá đền bù và các chính sách khác nhưng từ khi có chủ trương năm 2016 đến nay, việc giải phóng mặt bằng mở rộng bãi rác Nam Sơn vẫn còn đang dang dở, khiến cho thành phố luôn lo lắng do bãi quá tải, thiếu chỗ chôn lấp.
Xử lý dứt điểm sổ đỏ cấp sai hạn mức
Thông tin tại Hội nghị tiếp xúc với cử tri huyện Sóc Sơn diễn ra tại huyện Sóc Sơn chiều 25/4, ông Nguyễn Văn Toàn - quyền Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Sóc Sơn thông tin: Địa bàn huyện có 12.000 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp vượt hạn mức đất ở. Trong đó từ năm 1993 - 2000 cấp 3.000 giấy chứng nhận; từ năm 2005-2012 cấp 9.000 giấy chứng nhận. Các hộ dân đều có nguồn gốc sử dụng đất trước năm 1980.
Hiện UBND huyện đã vận động được 1.000 hộ dân tự nguyện điều chỉnh về hạn mức đất ở theo đúng quy định. Còn 11.000 giấy chứng nhận chưa được xử lý.
Theo ông Toàn, việc xử lý giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp vượt hạn mức gặp rất nhiều khó khăn do quá trình sử dụng các hộ dân đã đăng ký biến động, cấp đổi, cấp lại giấy chứng nhận sau khi chia tách, mua bán, chuyển nhượng, tặng cho nên không thể thực hiện được việc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp không đúng quy định tại Điều 106 Luật Đất đai, Nghị định 148/2020/NĐ-CP ngày 18/12/2020 của Chính phủ.
Khi thực hiện GPMB, nếu bồi thường theo diện tích đất ở ghi trên giấy chứng nhận là không đúng quy định, nếu bồi thường theo hạn mức ban đầu (không quá 400m2/hộ) thì các hộ dân không đồng thuận. Đặc biệt, các hộ dân thuộc phạm vi GPMB dự án di dân vùng ảnh hưởng môi trường 0-500m và sẽ gặp nhiều khó khăn khi thực hiện GPMB theo quy hoạch Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài giai đoạn sắp tới.
Trả lời kiến nghị của cử tri, Giám đốc Sở TNMT Hà Nội Nguyễn Huy Cường cho biết, đối với đất ở vượt hạn mức lên đến 12.000 trường hợp tại huyện Sóc Sơn, Thanh tra Chính phủ trước đó đã có kết luận liên quan đến việc này. Lãnh đạo Sở TNMT Hà Nội đưa ra giải pháp là huyện phải phân loại ra, giao thanh tra huyện thanh tra từng đợt và cả hệ thống chính trị phải cùng vào cuộc để tháo gỡ vấn đề này.
Cũng tại Hội nghị tiếp xúc với cử tri, ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch UBND TP Hà Nội, Trưởng đoàn đại biểu ghi nhận ý kiến cử tri và cam kết sẽ từng bước giải quyết vấn đề này, trước hết sẽ lập đoàn thanh tra để rà soát lại liên quan tới từng sổ cấp sai, sau đó đưa ra hướng giải quyết hợp tình, hợp lý để đảm bảo quyền lợi của người dân.
"Thành phố, chính quyền huyện rất quan tâm, nhưng do lịch sử đất đai để quá lâu, qua nhiều thời kỳ nên đã để lại những hậu quả nên chúng tôi cần thời gian nghiên cứu, làm quyết tâm, quyết liệt", ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch UBND TP Hà Nội nhấn mạnh.
Hiện UBND huyện yêu cầu tuyên truyền trên phương tiện thông tin đại chúng, loa truyền thanh các thôn, xóm để nhân dân biết việc tổ chức, triển khai điều chỉnh hạn mục đích sử dụng đất ở được ghi trong sổ đỏ đã được UBND huyện cấp sổ trước đây. Mặt khác, UBND huyện chỉ đạo các xã tiếp nhận hồ sơ của gia đình, cá nhân và thực hiện các nội dung: Kiểm tra hồ sơ quản lý đất đai, hồ sơ địa chính (nếu có) và hồ sơ xét duyệt cấp sổ đỏ đất đang lưu giữ tại xã. Cùng với đó là tổ chức kiểm tra hiện trạng sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân, thực hiện lấy lý kiến dân cư về nguồn gốc đất.
