Báo cáo hiện trạng môi trường tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2016-2020 vừa được UBND tỉnh công bố cho thấy, chất lượng nguồn nước mặt (sông, suối, hồ) trên địa bàn tỉnh đang thay đổi theo hướng tích cực, đặc biệt tại các lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn.
Theo ông Nguyễn Viết Thuận, Phó chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Quảng Nam, hiện toàn tỉnh có 24 vị trí quan trắc nước mặt và 15 điểm quan trắc chất lượng nước dưới đất. Trong giai đoạn 2016-2020, ngành chức năng đã thực hiện quan trắc, lấy mẫu hơn nước mặt định kỳ 1 lần/tháng. Kết quả quan trắc cho thấy, chất lượng nguồn nước mặt tại các sông, suối, hồ ổn định và đang có chuyển biến tích cực qua các năm. Một số khu vực ô nhiễm nặng trong giai đoạn 2010-2015 đã được khắc phục.
Kiểm tra chất lượng nguồn nước thượng nguồn sông Vu Gia. Ảnh: Báo TNMT
Theo đó, tại 4 vị trí quan trắc trên hệ thống sông Vu Gia là sông ĐăkMi, sông Côn, ông Cái, sông Vu Gia tại Ái Nghĩa cho thấy hầu hết các thông số nằm trong Quy chuẩn, không có biểu hiện ô nhiễm chất rắn lơ lửng (TSS). Chỉ có Fe và TSS, tăng cao vào tháng 11 và vượt quy chuẩn nhiều lần do đây là cao điểm mùa mưa. Điểm tại Ái Nghĩa ngoài chịu tác động bởi yếu tố tự nhiên còn chịu tác động do hoạt động của con người gây ra thông qua các chỉ số COD, Coliform vượt QC với tần suất cao 4-5 đợt/năm.
Hàm lượng Fe, Pb, Hg, Cd trong nước sông Thu Bồn tại các điểm quan trắc đều nằm trong giới hạn cho phép. Tuy nhiên, kim loại Fe, TSS gia tăng mức độ ô nhiễm trong tháng 11/2020. Theo lý giải của cơ quan quan trắc, do xuất hiện các đợt lũ tháng 11, các sông bị ô nhiễm thành phần đất đá rửa trôi vốn chứa nhiều phèn sắt đã cuốn vào nguồn nước. Riêng sông Bồng Miêu, hàm lượng Pb ô nhiễm 8/12 đợt (vượt 1,45 - 5,85 lần).
Chất lượng nước ở hệ thống sông Tam Kỳ ổn định qua các năm, phần lớn các thông số nằm trong mức cho phép. Tình trạng ô nhiễm vi sinh vẫn còn diễn ra nhưng ở mức thấp nhưng cần kiểm soát nguồn thải tại những khu vực gần các KCN (Tam Hiệp, Tam Thăng) và các khu dân cư lớn như (Tam Kỳ, Núi Thành).
Hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn là một trong những sông nội địa có lưu vực lớn nhất nước ta, đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với đời sống và phát triển kinh tế - xã hội của cả hai địa phương là tỉnh Quảng Nam và thành phố Đà Nẵng. Việc kiểm soát chặt chẽ chất lượng nguồn nước mặt có ý nghĩa quan trọng đối với đời sống sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp và công nghiệp của tỉnh, các tỉnh lân cận ở hiện tại lẫn tương lai.
Ông Nguyễn Viết Thuận, Phó chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Quảng Nam cho rằng, những nỗ lực của tỉnh trong kiểm soát chất lượng nguồn nước đã và đang mang lại tín hiệu tích cực trên các sông, suối, hồ. Tuy nhiên nguy cơ phát sinh ô nhiễm môi trường nói chung và ô nhiễm nguồn nước vẫn tiềm ẩn từ sản xuất công nghiệp, trồng trọt, chăn nuôi. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn và hoạt động khai thác khoáng sản còn tác động ít nhiều đến chất lượng nguồn nước.
Để nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên nước, Sở TN&MT tỉnh Quảng Nam sẽ đẩy nhanh và đưa vào ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực quan trắc môi trường mà Sở hiện nay đang triển khai. Đồng thời, Sở TN&MT đề xuất lãnh đạo tỉnh Quảng Nam cần từng bước dẹp bỏ tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trên các lưu vực sông. Cần có chế tài mạnh đối với những hoạt động khai thác có phép gây ô nhiễm môi trường hoặc không tuân thủ các biện pháp bảo vệ môi trường như cam kết. Hạn chế việc cấp phép khai thác khoáng sản và gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản khu vực đầu nguồn hệ thống sông.
Các địa phương có rừng cần xây dựng kế hoạch ngăn chặn hiệu quả tình trạng phá rừng, khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép, bảo vệ rừng đầu nguồn. Không phát triển thêm công trình thủy điện trên địa bàn tỉnh.
Tăng cường kiểm tra, giám sát công tác bảo vệ môi trường của các KCN, CCN, cơ sở sản xuất, đặc biệt là công tác xử lý nước thải. Trong quá trình thu hút đầu tư, chọn lọc những loại hình sản xuất ít gây ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, các địa phương, sở ngành liên quan cần tăng cường kiểm tra giám sát các cơ sở dịch vụ, du lịch có phát sinh nước thải, nhất là các khu thị trấn, thị tứ vì hiện nay các khu dân cư này phần lớn chưa có hệ thống thu gom và xử lý nước thải tập trung.
