Ngày 8/9 vừa qua, truyền thông Indonesia đưa tin đã xảy ra một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng tại một nhà tù ở tỉnh Banten, Indonesia. Đám cháy bùng phát lúc 1h50 sáng (theo giờ địa phương), khởi phát từ dãy nhà C trong khu Phân trại một ở nhà tù Tangerang, tỉnh Bentang.
Vụ cháy này làm 49 tù nhân thiệt mạng, trong đó có hai công dân nước ngoài người Nam Phi và Bồ Đào Nha. Vụ cháy cũng làm 70 người khác bị thương.
Hiện trường vụ việc. (Nguồn: Metro TV)
Điều tra ban đầu nhận thấy nhà tù Tangerang được xây dựng vào năm 1972, hệ thống điện cũng chưa một lần được một nâng cấp kể từ đó. Điều tra sơ bộ cho thấy nguyên nhân xảy ra cháy là do chập điện.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là tại sao người ta không thể kịp thời sơ tán phạm nhân khi xảy ra đám cháy để con số thương vong lớn như vậy? Đây chính là câu hỏi hé mở điều đặc biệt nguy hiểm tại nhà tù Indonesia.
Nhà tù quá tải là một trong những hiện tượng phổ biến tại Indonesia. Những nhà tù giam giữ phạm nhân khủng bố tại nước này vẫn mang lấy vấn nạn về sự đông đúc, quá tải. Ví dụ như nhà tù Tangerang chỉ có sức chứa 600 tù nhân theo thiết kết ban đầu, nhưng đã phải tiếp nhận tới 2.000 tù nhân. Theo thống kê sơ bộ, hệ thống nhà tù ở Indonesia có năng lực giam giữ khoảng 130.000 tù nhân, nhưng con số tiếp nhận trên thực tế lên tới hơn 270.000 người tính đến thời điểm tháng 8/2020.
Quá tải phạm nhân là hiện tượng phổ biến tại các nhà tù ở Indonesia. Ảnh: Reuters
Hệ thống khóa cửa buồng giam chính là một yếu tố khiến nhiều phạm nhân e ngại khi có tai nạn như cháy nổ xảy ra. Đó là hệ thống mỗi buồng giam có một chìa khóa và toàn bộ chìa khoá trong mỗi phân khu trại giam sẽ do nhóm giám thị trực ngày hôm đó nắm giữ. Điều này có nghĩa là số phạm nhân ở buồng giam xa phòng giám thị nhất sẽ là đối tượng được mở cửa muộn nhất nếu xảy ra sự cố, đơn cử như cháy nhà tù.
Với những tù nhân ở trại Tangerang ở ngoại ô Jarkata, đây không còn là dự báo, mà đã trở thành hiện thực thảm khốc. Một đám cháy bùng phát rạng sáng ngày 8/9 đã lan rộng trong khu trại giam, làm 49 tù nhân thiệt mạng, trong đó có hai công dân nước ngoài người Nam Phi và Bồ Đào Nha. Vụ cháy cũng làm 70 người khác bị thương.
Giám thị tại trại giam đã cố tìm cách mở khóa một số buồng giam trong khu trại, nhưng bị lửa ngăn lại, không tiến vào trong được. Nhiều tù nhân bị chết cháy thương tâm, đến độ không còn nhận diện được thi thể.
Sáu quản giáo tại trại giam đã được lệnh tạm thời ngưng việc để phục vụ điều tra và có thể đối mặt với tội danh vô ý làm chết người.
Tình trạng quá tải tại nhà tù ở Indonesia được cho là xuất phát từ đối tượng phạm tội liên quan đến ma túy, vốn chiếm đến hơn 50% tổng số lượng phạm nhân bị giam giữ ở trại giam.
Luật cũng đề ra cơ chế về chuyển những người nghiện bị giam tại tù sang các trung tâm điều trị, cai nghiện phụ thuộc. Nhưng việc triển khai không thống nhất, thiếu hiệu quả. Hệ quả là nhiều người phạm tội ở mức bạo lực thấp hoặc phi bạo lực - như ử dụng hay phụ thuộc vào ma túy, đều được chuyển vào các trại giam, thay vì điều sang các trung tâm hỗ trợ, chăm sóc y tế, xã hội tại cộng đồng.
