Là một trong những con kênh dài nhất thành phố, kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên bị ô nhiễm nhiều năm nay, ảnh hưởng cuộc sống của hàng triệu người dân. Được biết, tuyến kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên dài 32,7 km, đi qua 7 quận, huyện ( gồm quận 12, Bình Thạnh, Gò Vấp, Tân Bình, Tân Phú, Bình Tân và huyện Bình Chánh, TP.HCM). Cũng như nhiều kênh rạch khác trên địa bàn thành phố, do tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, rác thải và cỏ dại phủ kín cùng với việc các cơ sở sản xuất xả nước thải chưa được xử lý khiến tuyến kênh này có nhiều đoạn bị ô nhiễm nghiêm trọng. Do vậy đã gây ảnh hưởng tới cuộc sống người dân và việc lưu thông bằng đường thủy qua tuyến kênh này.
Kênh nước đen ngòm chảy qua địa bàn các quận 12, Bình Thạnh, Gò Vấp, Tân Bình, Tân Phú, Bình Tân và huyện Bình Chánh.
Theo chia sẻ của người dân sống dọc tuyến kênh này cho biết, từ nhiều năm nay, kênh Tham Lương bị ô nhiễm nặng nề, nước đen đặc quánh cùng với rác thải nổi lềnh bềnh. Đặc biệt, người dân còn bị "tra tấn" bởi mùi hôi thối bốc lên hàng ngày, nghiêm trọng nhất là đoạn từ cầu vượt Quang Trung đến Khu công nghiệp Tân Bình do nước xả thải của các cơ sở sản xuất.
Ðể giải quyết tình trạng trên, từ năm 2004, TP.HCM đã sớm triển khai các dự án cải tạo tuyến kênh này. Với Dự án cải tạo kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên được xác định là một trong những hạng mục thuộc Dự án Quản lý rủi ro ngập nước khu vực TP.HCM, sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới (WB). Trong giai đoạn 2004-2016, thành phố đã tiến hành nạo vét bùn dưới đáy kênh ở độ sâu 3-4 m. Đồng thời, giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho hơn 3.200 hộ dân bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, đến năm 2017, WB ngừng tài trợ vốn khiến dự án bị ngừng trệ và TP.HCM phải tìm nguồn vốn khác thay thế.
Mới đây, ngày 22/4, HÐND TP.HCM chính thức thông qua chủ trương đầu tư Dự án xây dựng hạ tầng và cải tạo môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước. Dự án được thực hiện trong giai đoạn 2021 - 2025 với tổng vốn đầu tư 8.200 tỉ đồng, trong đó, 4.000 tỉ đồng từ vốn ngân sách Trung ương và 4.200 tỉ đồng từ ngân sách TP.HCM.
Theo ông Nguyễn Thanh Sơn, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP.HCM cho biết, việc thực hiện cải tạo các tuyến kênh rạch ở TP.HCM là một vấn đề rất cần thiết. Bởi hiện nay tình trạng ô nhiễm của các kênh rạch, đặc biệt là kênh rạch xuyên khu dân cư đã rất trầm trọng. Vì vậy, việc thành phố tập trung thực hiện các dự án cải tạo kênh rạch này sẽ làm cho môi trường thành phố tốt hơn, đời sống của người dân được cải thiện nhiều hơn.
Ông Sơn cho rằng sau khi cải tạo kênh, rạch, ngành chức năng cần có kế hoạch thực hiện cụ thể để làm sao các tuyến kênh không tái ô nhiễm. Điều này ngoài cơ quan chức năng vào cuộc thì ý thức người dân cũng cần được nâng cao, phải có ý thức giữ gìn vệ sinh chung. Các kênh, rạch ở TP.HCM có sự thông thương từ phía sông Sài Gòn vào nên việc vớt rác trên các dòng kênh đã được cải tạo là một vấn đề cần phải làm.
Tình trạng ô nhiễm của các kênh rạch ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân xung quanh.
Ðại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP.HCM thông tin, dự án xây dựng hạ tầng và cải tạo môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên bao gồm các hạng mục: xây bờ kè bê tông và đường dài gần 33 km dọc hai bờ kênh; Nạo vét toàn tuyến kênh; Làm mới, sửa chữa các các cống ngang đấu nối ra kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên; Xây dựng 12 bến thuyền dọc tuyến kênh; Làm đường và công trình hạ tầng dọc theo chiều dài hai bờ kênh. Trong tổng vốn đầu tư, chi phí xây dựng khoảng 6.400 tỉ đồng; 718 tỉ đồng đền bù mặt bằng, còn lại chi phí dự phòng và các khoản khác.
Cũng theo Ban Quản lý dự án, sau khi hoàn thành dự án này sẽ giúp chống ngập và xử lý nước thải cho 7 quận huyện nằm dọc kênh. Ngoài ra, công trình được triển khai với hi vọng sẽ làm thay đổi bộ mặt đô thị, góp phần cải thiện đời sống, môi trường cho khoảng 2 triệu dân trong lưu vực rộng gần 15.000 ha.
Trao đổi về vấn đề này, TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường nhận định, do nguồn vốn hạn hẹp của thành phố, nhiều năm nay, việc xanh hóa các tuyến kênh thực hiện khá chậm, chưa kể cách nhìn nhận của các lãnh đạo qua các thời kỳ khác nhau, chưa có chương trình hành động cụ thể để đánh giá hiệu quả trong quá trình thực hiện. Để nâng cao chất lượng sống, mỹ quan đô thị, thành phố cần có chương trình hành động cụ thể để xanh hóa các tuyến kênh. Bên cạnh đó, các cấp chính quyền, đoàn thể đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân giữ gìn, không xả rác ra kênh rạch.
Cũng được triển khai trong giai đoạn 2021-2025, dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm với chiều dài hơn 8 km, tổng đầu tư 9.300 tỉ đồng được chính quyền thành phố đẩy nhanh để cải thiện môi trường và xây dựng đô thị.
Mục tiêu của dự án là cải tạo thoát nước, môi trường rạch Xuyên Tâm kết hợp xây dựng đường giao thông mới dọc hai bên rạch nhằm cải thiện tình hình giao thông và hạ tầng kỹ thuật đồng bộ dọc tuyến, thu gom nước thải về nhà máy xử lý nước thải tập trung của thành phố.
| Theo Hội đồng Thẩm định TP.HCM, Dự án cải tạo môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên sau khi hoàn thiện sẽ góp phần giảm thiểu tình trạng ngập nước, giải quyết ô nhiễm môi trường và ùn tắc giao thông. Trong đó, nhiệm vụ hàng đầu là tiêu thoát nước, chống ngập cho khu vực trung tâm và khu vực tây bắc thành phố. Bên cạnh đó, Dự án còn giúp hình thành tuyến giao thông thủy - bộ kết nối giữa TP.HCM đi các tỉnh miền Tây Nam Bộ qua cửa ngõ Long An và đi các tỉnh miền Ðông Nam Bộ như Bình Dương, Ðồng Nai nhằm giảm kẹt xe, phát triển du lịch và vận chuyển hàng hóa. Do đó, đây là dự án mang tính dân sinh cao, sau khi hoàn thành sẽ nâng cao chất lượng sống của hàng triệu người dân và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM trong tương lai… |
Theo thông tin từ Tạp chí Kinh tế Môi trường Việt Nam
