Những dấu ấn của Bộ trưởng Trần Hồng Hà tại COP27

Hội nghị lần thứ 27 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP27) diễn ra tại Ai Cập có thông điệp xuyên suốt: "Cùng nhau hành động", nhấn mạnh các ưu tiên của năm 2022 là cần hành động, chuyển đổi các cam kết, các tuyên bố thành những kết quả và hành động cụ thể. 

Diễn ra từ ngày 6-18/11, Hội nghị COP27 được kỳ vọng sẽ giải quyết những vấn đề then chốt của thế giới nhằm chống biến đổi khí hậu, bao gồm cả việc đảm bảo nguồn tài chính khí hậu thỏa đáng cho các nước nghèo và nâng tham vọng hành động khí hậu nhằm đạt mục tiêu khống chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới ngưỡng 1,5 độ C. 

Ngay từ những ngày đầu tiên diễn ra COP27, đoàn đại biểu Việt Nam do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà dẫn đầu đã có các buổi làm việc về thúc đẩy hình thành thị trường carbon tại Việt Nam; thực hiện các cam kết về khí hậu cũng như quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam…

Đoàn Việt Nam do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà làm Trưởng đoàn tham dự Hội nghị COP27. (Ảnh: Tổng cục KTTV)

3 nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam đến với COP27

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, COP27 lần này với chủ đề “Cùng chung tay thực hiện”, kể cả vấn đề thích ứng, phòng chống thiên tai do biến đổi khí hậu gây ra đối với các nước đang chống chịu, cũng như thực hiện thỏa thuận phấn đấu tất cả các nước cùng tham gia để duy trì nhiệt độ toàn cầu không vượt quá 1,5 độ C và hướng tới phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 hoặc có thể sớm hơn. Đến với COP27, Đoàn Việt Nam có 3 nhiệm vụ quan trọng.

Thứ nhất, Việt Nam cùng với các bên tham gia công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu bàn thảo để đưa các cam kết và cơ chế đã được thỏa thuận đi vào thực hiện trên thực tế.

Đặc biệt, các nước cũng nhấn mạnh việc sử dụng nguồn lực đóng góp theo cam kết của các nước phát triển nhằm thực hiện các nhiệm vụ ưu tiên cho thích ứng và đảm bảo thực hiện cơ chế liên quan “tổn thất và thiệt hại”, vấn đề phát triển rừng, vấn đề liên quan hệ thống cảnh báo sớm. Trên cơ sở đó, Việt Nam có thể tiếp nhận chuyển giao công nghệ một cách công bằng, công lý nhằm đảm bảo an ninh năng lượng bền vững, giải quyết các vấn đề xã hội do tác động của quá trình chuyển đổi năng lượng gây ra.

Như vậy, Việt Nam sẽ tiếp tục thúc đẩy quá trình đàm phán để đảm bảo chuyển đổi năng lượng trên cơ sở công bằng, công lý. Thỏa thuận Paris xác định trách nhiệm chung nhưng có phân biệt giữa các nước phát triển và các quốc gia đang phát triển.

Nhiệm vụ thứ hai, tiếp nối thành công của COP26, Việt Nam tiên phong đi đầu trong chuyển đổi năng lượng, cùng với chuyển đổi xanh và chuyển đổi số. Đây là nhiệm vụ vừa mang tính xu thế của thời đại, vừa hết sức cần thiết đối với Việt Nam trong chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Việt Nam sẽ thực hiện chủ trương này, đồng thời tiếp tục thể hiện vai trò, trách nhiệm, vị thế và uy tín của đất nước chúng ta.

Nhiệm vụ thứ ba, Việt Nam sẽ huy động các nguồn lực và học hỏi kinh nghiệm của các đối tác phát triển, đồng thời tham gia vào nhiều sáng kiến, đặc biệt là các sáng kiến huy động nguồn lực tài chính, các sáng kiến liên quan quá trình chuyển đổi năng lượng. Trong đó, Việt Nam sẽ triển khai nhiều hoạt động song phương với các tổ chức quốc tế đa phương, các doanh nghiệp liên quan chuyển đổi năng lượng, tiếp xúc các thể chế tài chính lớn như Ngân hàng Thế giới và các tổ chức khác.

Cam kết tiên phong trong chuyển đổi năng lượng 

Bên lề Hội nghị COP27, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà chia sẻ, Việt Nam tiếp tục thể hiện vai trò là đất nước có trách nhiệm, chung tay cùng thế giới thực hiện các mục tiêu của Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu (BĐKH), cam kết phát thải ròng bằng “0” đến năm 2050. Việt Nam sẽ tham gia vào nhiều sáng kiến, đặc biệt là các sáng kiến huy động nguồn lực tài chính và chuyển giao công nghệ liên quan đến quá trình chuyển đổi năng lượng.

Tại hội nghị về biến đổi khí hậu toàn cầu lần này, Việt Nam tái khẳng định cam kết mẽ mạnh mẽ của mình trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, đồng thời phát đi thông điệp “cam kết đi đôi với hành động” trong thực hiện các mục tiêu khí hậu.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cùng Tổng Giám đốc Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) Rémy Rioux ký kết Bản ghi nhớ nhằm tăng cường hợp tác song phương về triển khai giảm phát thải các bon và chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam. (Ảnh: Bộ TN&MT)

Cũng theo Bộ trưởng, tại COP27, Đoàn công tác cũng sẽ tiếp tục xây dựng hình ảnh đất nước Việt Nam cam kết có trách nhiệm, tiên phong chuyển đổi năng lượng cùng với chuyển đổi xanh, chuyển đổi số. Đây là nhiệm vụ vừa mang xu thế thời đại nhưng cũng hết sức cần thiết với Việt Nam trong chuyển đổi cơ cấu nền kinh tế - xã hội.

Trong thời gian qua, Chính phủ đã ban hành chiến lược về biến đổi khí hậu, cụ thể hóa các mục tiêu cam kết cũng như những nhiệm vụ mà các bộ, ngành và địa phương cần thực hiện. Trong đó, Việt Nam xác định những nhiệm vụ và mục tiêu để thực hiện bằng nội lực của mình, cũng như nhóm nhiệm vụ cụ thể mà Việt Nam cần có sự hợp tác và hỗ trợ của các tổ chức quốc tế.

Đặc biệt đến với COP27 lần này, Việt Nam sẽ tiếp tục cùng các nước trên thế giới trao đổi hoàn thiện các cơ chế chính sách để huy động được nguồn lực đóng góp từ các nước phát triển, phân bổ một cách minh bạch, cân bằng giữa vấn đề liên quan nhiệm vụ thích ứng mà các nước đang phát triển đang gặp rất nhiều khó khăn, đồng thời thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính.

Giải pháp để thực hiện điều đó chính là chuyển đổi năng lượng hóa thạch sang năng lượng tái tạo. Đây là nhiệm vụ mà Việt Nam đã xác định rõ lộ trình bước đi. Cam kết đóng góp của Việt Nam lần này là cân bằng giữa những vấn đề mà chúng ta sẽ chủ động thực hiện, huy động các nguồn lực trong nước và những vấn đề mà Việt Nam cần có sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, đặc biệt cơ chế của thỏa thuận COP26.

Thu hút tài chính hỗ trợ chuyển đổi năng lượng

COP27 là kỳ họp rất khác so với các hội nghị trước đây. Trong Hội nghị của một Liên minh tài chính cho biến đổi khí hậu, nhiều thiết chế, ngân hàng lớn trên thế giới cùng với các đại diện các cơ quan quản lý, các tổ chức quốc tế về môi trường, biến đổi khí hậu đã cùng bàn về cơ chế chính sách tài chính, chính sách huy động tài chính, chuyển giao công nghệ cho Việt Nam.

Trong khuôn khổ Hội nghị COP27, Đoàn công tác sẽ cùng trao đổi với đồng nghiệp từ các nước G7 và G7+ để bàn về chuyển đổi năng lượng công bằng, công lý cho Việt Nam. Trong đó, nội dung đề cập đến việc làm thế nào để Việt Nam có thể tận dụng cơ hội về tài chính, ưu đãi, chuyển giao công nghệ, huy động được các nhà đầu tư có năng lực trong lĩnh vực này. 

Đây cũng là nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao cho đoàn công tác. Chúng ta phải sớm tận dụng cơ hội chuyển giao công nghệ này để xây dựng các trung tâm công nghiệp, năng lượng tái tạo lớn tại Việt Nam. Không chỉ vấn đề sản xuất năng lượng mà cần tạo ra ngành công nghiệp phụ trợ đi kèm, giúp Việt Nam có cơ hội huy động nguồn lực cho mô hình tăng trưởng mới sắp tới.

Cũng trong khuôn khổ Hội nghị COP27 tại Ai Cập, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đã tham dự Hội nghị Bàn tròn về thu hút tài chính hỗ trợ Việt Nam thực hiện các cam kết về biến đổi khí hậu, do Liên minh tài chính Glasgow vì mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (GFANZ) tổ chức.

Ông Mark Carney, Chủ tịch Liên minh GFANZ cho rằng, những cam kết Việt Nam về biến đổi khí hậu, đặc biệt là cam kết phát thải ròng bằng “0” là cam kết tham vọng chuyển đổi năng lượng hóa thạch. Hội nghị bàn tròn là cơ hội để các định chế tài chính trao đổi về các cơ hội cũng như tháo gỡ các vướng mắc trong triển khai tài chính xanh, bền vững tại Việt Nam.

Tiếp nối thành công của COP26, Việt Nam tiên phong đi đầu trong chuyển đổi năng lượng, cùng với chuyển đổi xanh và chuyển đổi số. (Ảnh: TrungNam Group)

Trên cơ sở những cam kết chuyển đổi năng lượng, thích ứng với biến đổi khí hậu, Bộ trưởng Trần Hồng Hà mong muốn GFANZ sẽ hỗ trợ đẩy nhanh hơn nữa quá trình này. Để đóng góp vào mục tiêu giữ nhiệt độ toàn cầu tăng không quá 1,5 độ C và phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, Việt Nam cần làm chủ công nghệ sản xuất khí Hydro, amoniac xanh, cách thức vận chuyển và lưu trữ năng lượng; giải pháp đảm bảo lưới điện bền vững.

Đại diện Ngân hàng HSBC, bà Celine Herweijer cho biết, HSBC cam kết đồng hành với Việt Nam trong quá trình chuyển dịch năng lượng. Sau cam kết của Việt Nam tại COP26, HSBC đã thu xếp 12 tỷ đô la Mỹ cho riêng thị trường Việt Nam, và tới nay tiến độ giải ngân đạt được là khả quan. Các sản phẩm tài chính xanh như trái phiếu xanh sẽ thiết lập tiêu chuẩn cho khối tư nhân có thể tiếp cận nguồn vốn quốc tế phục vụ các mục tiêu tái cơ cấu các lĩnh vực theo hướng bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Tăng cường hợp tác thúc đẩy chuyển đổi giảm phát thải carbon 

Trong khuôn khổ ngày làm việc thứ hai Hội nghị lần thứ 27 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP27) diễn ra vào ngày 7/11, Đoàn công tác do Bộ trưởng Bộ TN&MT dẫn đầu đã có buổi làm việc với ông Ravi Menon, Giám đốc điều hành Ngân hàng Trung ương Singapore về việc thúc đẩy hình thành thị trường carbon tại Việt Nam trong thời gian tới. Buổi làm việc nhằm triển khai các nội dung Bản ghi nhớ Hợp tác theo Điều 6 Thỏa thuận Paris giữa Bộ TN&MT (Việt Nam) và Bộ Thương mại và Công nghiệp (Singapore).

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, Việt Nam không chỉ hình thành thị trường carbon mà tiến tới xây dựng thị trường tài chính một cách đồng bộ. Việc trao đổi, mua bán tín chỉ có thể vượt ra khỏi phạm vi ASEAN, tham gia thị trường thế giới đến các châu lục khác.

Để Việt Nam đạt được cam kết đạt phát thải ròng bằng "0" đến năm 2050, phía Ngân hàng Trung ương Singapore cho rằng, cần phải thúc đẩy hình thành thị trường carbon cho Việt Nam, tạo ra tín chỉ chất lượng cao, thu hút nhiều nhà đầu tư, khối tư nhân tham gia hơn. Dự báo nhu cầu tín chỉ tại Việt Nam sẽ tăng lên. Trong khi đó, Singapore cũng như các nước trong khu vực đều cần tín chỉ carbon. Đây là cơ hội cho Việt Nam tạo ra tín chỉ carbon chất lượng cao và mở rộng trao đổi tín chỉ.Việt Nam đề nghị phía Singapore hỗ trợ để sớm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý chính sách hình thành thị trường, sau đó là thiết chế để quản trị.

Cùng ngày, đoàn cũng đã có cuộc làm việc với Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về biến đổi khí hậu John Kerry nhằm thảo luận về hợp tác thực hiện các cam kết về khí hậu cũng như quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam.

Theo đó, Bộ trưởng Trần Hồng Hà tái khẳng định cam kết đưa mức phát thải ròng về 0 vào năm 2050 mà Việt Nam đã đưa ra tại COP26. Bộ trưởng cho biết, Việt Nam đã triển khai các biện pháp tổng thể, toàn diện trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng nhằm hướng tới mục tiêu nói trên. Tuy nhiên, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng lưu ý rằng việc vừa bảo đảm an ninh năng lượng để phục vụ phát triển kinh tế vừa giảm phát thải khí nhà kính là một bài toán khó khăn và phức tạp, đòi hỏi sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế về cả nguồn lực và công nghệ. 

Sang đến ngày 8/11, bên lề Hội nghị COP 27 tại Sharm el-Sheikh (Ai Cập), Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cùng Tổng Giám đốc Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) Rémy Rioux đã ký kết Bản ghi nhớ nhằm tăng cường hợp tác song phương về triển khai giảm phát thải các bon và chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam. Lễ ký kết diễn ra dưới sự chứng kiến của Bà Chrysoula Zacharopoulou, Quốc vụ khanh Pháp về phát triển.

Theo Bản ghi nhớ, trong vòng 5 năm tới, Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam và Cơ quan Phát triển Pháp sẽ cùng phát triển một chương trình nghiên cứu, nhằm đóng góp cho các chính sách công trong những lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ Việt Nam. Chương trình bao gồm 3 định hướng. Trước tiên, hai bên sẽ triển khai áp dụng mô hình kinh tế vĩ mô được xây dựng bởi dự án GEMMES Vietnam và kết hợp mô hình này với một mô hình năng lượng nhằm phân tích những hệ quả kinh tế - xã hội của quá trình chuyển dịch năng lượng hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” ở Việt Nam. Chương trình cũng định hướng nâng cao kiến thức và dự báo về tác động của biến đổi khí hậu ở Việt Nam, nhất là về những hiện tượng khí hậu cực đoan kết hợp với những sức ép từ các hoạt động của con người (ở cấp địa phương cũng như khu vực) lên môi trường. Cuối cùng là nâng cao kiến thức về các khía cạnh xã hội của chuyển đổi năng lượng công bằng.

Bên cạnh đó, AFD cũng sẽ hỗ trợ Bộ Tài nguyên và Môi trường về điều phối thực hiện các chương trình giảm phát thải, hướng đến mục tiêu chuyển đổi năng lượng công bằng, góp phần vào mục tiêu phát thải ròng bằng “0” đến năm 2050. Hỗ trợ quản lý tổng hợp tài nguyên nước và phát triển một mô hình quản lý tổng hợp lưu vực phù hợp, trong bối cảnh tăng cường khả năng thích ứng, chống chịu và phục hồi với biến đổi khí hậu ở Việt Nam. Hỗ trợ những hoạt động ưu tiên trong các lĩnh vực: Quản lý tài nguyên đất, quản lý và phát triển bền vững không gian biển và hải đảo, quản lý rác thải nhựa (bao gồm việc xây dựng và thực hiện các cơ chế chính sách). Bên cạnh những lĩnh vực ưu tiên trên, hai Bên có thể xem xét mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực khác được hai Bên thống nhất và phù hợp với chức năng nhiệm vụ.