Thanh Hóa: Ô nhiễm từ làng đá mỹ nghệ

Nước thải tràn trong xưởng, ngấm xuống lòng đất.

Khốn khổ vì bụi đá và tiếng ồn

Làng nghề chế tác đá mỹ nghệ huyện Vĩnh Lộc nằm tập trung chủ yếu tại 2 xã Vĩnh Thịnh và Minh Tân với khoảng 130 cơ sở, hoạt động ngay sát Quốc lộ 217.

Làng nghề này đã hình thành từ lâu, nhưng phát triển rầm rộ khoảng 10 năm trở lại đây. Bên cạnh việc thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, vấn đề ô nhiễm môi trường đang để lại nhiều hệ luỵ, gây ảnh hưởng tới đời sống, sinh hoạt, sức khỏe của người dân sinh sống ở đây.

Đi dọc Quốc lộ 217, khi qua địa phận xã Hà Tiến (huyện Hà Trung) là chạm tới làng nghề chế tác đá mỹ nghệ huyện Vĩnh Lộc. Bầu không khí trong lành biến mất, thay vào đó là những làn bụi trắng bốc cao khiến cả một vùng trời trở nên đặc quánh. Nhà cửa, cây cối đều phủ một màu trắng nhờn nhợt từ bụi đá.

Điều chúng tôi có thể dễ dàng nhìn thấy là cả một đoạn đường dài khoảng 1km sát Quốc lộ 217, các xưởng chế tác đá tràn ngập dọc 2 bên đường. Những sản phẩm từ đá như các pho tượng, bảng biển, phù điêu… được bày tràn lan sát đường; những âm thanh chát chúa, hỗn tạp được phát ra từ máy xẻ đá, máy mài, cưa, xẻ, tiếng đục đẽo… huyên náo cả một vùng.

Mỗi ngày, các cơ sở sản xuất đá thủ công mỹ nghệ thải ra môi trường hàng trăm mét khối nước thải, bột đá kèm theo khói bụi. Điều đáng nói, hầu hết các cơ sở này đều không đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh môi trường và nước thải trước khi thải ra môi trường cũng không được xử lý đúng quy định.

Người dân ở đây cho biết, trời nắng thì bụi bay mù mịt còn trời mưa, con đường vào khu dân cư trở nên lầy lội, gây mất mỹ quan và ô nhiễm môi trường.

“Để hạn chế bớt bụi, gia đình tôi phải phun nước xung quanh nhà 2 lần mỗi ngày. Chúng tôi phải mua máy lọc nước để lọc chứ không dùng trực tiếp nguồn nước tự nhiên được vì nước thải đã ngấm vào lòng đất xung quanh khu vực này. Người dân sống chung với ô nhiễm đã nhiều năm nay, rất mong chính quyền có những phương án sớm giải quyết vấn đề này cho người dân bớt khổ”, một người dân xã Minh Tân bực dọc.

Nước thải, bụi tràn ra đường gây ô nhiễm.

Sẽ đưa toàn bộ cơ sở vào cụm công nghiệp

Liên quan đến vấn đề ô nhiễm này, ngày 25/7/2022, UBND huyện Vĩnh Lộc đã có báo cáo về kết quả kiểm tra công tác bảo vệ môi trường của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế tác đá mỹ nghệ tại 2 xã Minh Tân và Vĩnh Thịnh.

Trong đó nêu rõ, các cơ sở chế tác đá mỹ nghệ được xây dựng kết cấu cột thép bắn mái tôn. Bên trong cơ sở chưa đầu tư xây dựng hệ thống rãnh thu gom nước thải hoặc đã đầu tư xây dựng nhưng chưa đúng vị trí theo mặt bằng được phê duyệt.

Xung quanh nhà xưởng được bắn tôn hở hoặc lưới che nhưng sơ sài, chưa hạn chế được bụi, khí thải và tiếng ồn phát ra môi trường xung quanh. Bột đá và nước thải trong quá trình sản xuất chảy tràn trong xưởng, có tình trạng ngấm xuống đất sau đó mới thu về hố lắng; chất thải nguy hại với lượng phát sinh ít nhưng chưa được xử lý theo quy định.

Bên cạnh đó, hầu hết các doanh nghiệp, hộ gia đình chưa thực hiện xây dựng hệ thống rãnh thu gom nước mưa chảy tràn quanh khu vực nhà xưởng…

Ông Lê Văn Tiến, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Lộc (Thanh Hoá) xác nhận tình trạng ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn, nguồn nước ở làng nghề sản xuất đá mỹ nghệ trên địa bàn là đúng sự thật.

Theo ông Tiến, làng nghề đã hình thành từ xa xưa nhưng sản xuất nhỏ lẻ, về sau này thì mới nhiều cơ sở mọc lên.

Ông Tiến cho biết, để giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường diễn ra nhiều năm qua tại xã Minh Tân và một số cơ sở khác dọc Quốc lộ 217 tại xã Vĩnh Thịnh, trước mắt chính quyền địa phương tại đây tăng cường công tác tuyên truyền, vận động các cơ sở sản xuất đá thủ công mỹ nghệ ký cam kết, thực hiện các quy định pháp luật về công tác bảo vệ môi trường.

Về giải pháp lâu dài, huyện đã thành lập cụm công nghiệp để di chuyển toàn bộ cơ sở sản xuất đá mỹ nghệ ở bên ngoài ở hai xã, đặc biệt là dọc đường Quốc lộ Vĩnh Thịnh và Minh Tân. Tuy nhiên, hiện nay dự án mới bắt đầu khởi công.

Dự án sẽ phải triển khai 2 giai đoạn, giai đoạn 1 sẽ thực hiện với diện tích 12,7ha; giai đoạn 2 thực hiện diện tích còn lại 17,3ha. Hoàn thành và đưa vào sử dụng quý II/2023.

“Cụm công nghiệp này có quy mô 30ha, tổng kinh phí đầu tư khoảng 250 tỷ đồng. Sau khi cụm công nghiêp Vĩnh Minh của xã Minh Tân được hình thành, huyện sẽ xây dựng kế hoạch động viên tuyên truyền để các hộ di dời vào cụm công nghiệp, dự kiến dọc 2 xã sẽ có 97 cơ sở được đưa vào cụm.

Kế hoạch đó sẽ phải triển khai trong nhiệm kỳ này, tuy nhiên, trong thời gian trước mắt, phải chờ cơ sở hạ tầng của khu công nghiệp hoàn thiện thì kế hoạch mới đưa ra”, ông Lê Văn Tiến, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Lộc cho biết thêm.