Cụ thể, dự thảo quy định điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở gồm: Trường hợp chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình được xác định khi đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 77 của Luật Nhà ở và vợ hoặc chồng của người đó chưa có tên trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất tại tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nơi có dự án nhà ở xã hội đó.
Trường hợp có nhà ở thuộc sở hữu của mình thì diện tích nhà ở bình quân của người đăng ký thường trú tại căn nhà đó dưới 15m2 sàn/người.
Như vậy so với quy định hiện hành, dự thảo lần này bỏ tiêu chí về cư trú, vì đã là công dân Việt Nam thì chỉ cần có đủ điều kiện về thu nhập và nhà ở là được quyền mua nhà ở xã hội.
Bộ Xây dựng đề xuất nới lỏng 1 số điều kiện mua nhà ở xã hội.
Ngoài ra, về điều kiện nhà ở, trước đây nếu có nhà ở nhưng dưới 10m2 thì mới là đối tượng mua nhà ở xã hội, nay đã tăng lên 15 m2/người, giống một số nước trong khu vực.
Về điều kiện thu nhập, dự thảo quy định, với điều kiện về thu nhập, đối với các đối tượng quy định tại các khoản 5, 6, 7 và 8 Điều 76 của Luật Nhà ở thì phải đảm bảo điều kiện về thu nhập như sau:
Thứ nhất, có mức thu nhập bình quân hàng tháng của người đứng đơn và vợ hoặc chồng của người đó không quá 15 triệu đồng/tháng tính theo Bảng tiền công, tiền lương do cơ quan, đơn vị do đối tượng làm việc xác nhận.
Thứ hai, thời hạn xác định điều kiện về thu nhập trong 3 năm trước liền kề năm được xét mua, thuê mua nhà ở xã hội.
Cùng với đó, đối với đối tượng quy định tại khoản 2, 3 và 4 Điều 76 của Luật Nhà ở thì phải thuộc trường hợp hộ nghèo, cận nghèo theo chuẩn nghèo của Chính phủ.
Như vậy, điều kiện về thu nhập của người mua nhà ở xã hội cũng được xem xét theo hướng mở rộng, nâng lên ở mức thu nhập cao so với hiện hành.
Trước đó, điều kiện về thu nhập của đối tượng mua nhà ở xã hội được đưa ra thảo luận nhiều lần tại Quốc hội nhằm sửa đổi Luật Nhà ở. Đa số ý kiến cho rằng, việc điều kiện trên đã lỗi thời, cần thay đổi cho phù hợp.
Đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết (đoàn TP.HCM) cho rằng, cần xem xét lại quy định về mức thu nhập phải đóng thuế thu nhập cá nhân hiện nay, vì theo ý kiến của rất nhiều công nhân, người lao động, quy định này đến thời điểm hiện nay đã lạc hậu. Phần thu nhập của người lao động có thể vượt mức để phải nộp thuế thu nhập cá nhân nhưng nếu phải nuôi 2 con với mức chi phí hiện thì họ không có dư sau khi đã chi trả cho các khoản thiết yếu. Nếu giữ quy định này, họ sẽ không thể có tiền để mua nhà.
“Do đó, cần xem xét điều chỉnh phù hợp, tạo điều kiện cho công nhân, người lao động có cơ hội sở hữu nhà của riêng mình", bà Tuyết đề nghị.
Một khảo sát trước đó của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân về nhà ở xã hội cho thấy, những người có thu nhập 10 - 15 triệu đồng/tháng thực tế cũng chỉ tiết kiệm được 4,7 triệu đồng cho khoản mua nhà. Trong khi đó, với một căn nhà xã hội giá 1,5 tỷ đồng, đóng trước 20% giá trị (khoảng 300 triệu đồng), vay ngân hàng 1,2 tỷ đồng trong 20 năm với lãi suất là 8,2%, mỗi tháng người mua phải trả cả vốn lẫn lãi 10 triệu đồng.
Ngoài những thay đổi nêu trên, dự thảo nghị định còn đề xuất loạt thay đổi về quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại; về ưu đãi chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; về loại nhà và tiêu chuẩn diện tích nhà ở xã hội; về xác định giá bán, giá cho thuê mua, giá cho thuê nhà ở xã hội; về trình tự, thủ tục bán, cho thuê mua, cho thuê nhà ở xã hội…
