Anh Phạm Hùng Cường (sinh năm 1989, sống ở xã Tịnh Hiệp, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi) từng tốt nghiệp ngành xây dựng và có nhiều năm làm công tác địa chính tại địa phương. Năm 2015, xã Tịnh Hiệp hợp nhất các hợp tác xã trên địa bàn thành một hợp tác xã mới, anh Cường được chuyển sang quản lý hợp tác xã.
Anh Cường làm nông nghiệp với loại cây chủ lực là măng tây và nuôi thỏ.
Công việc mới tạo cho anh cơ hội được đi nhiều nơi, học hỏi nhiều mô hình nông nghiệp hiệu quả tại các địa phương trên cả nước. Ý định khởi nghiệp với lĩnh vực nông nghiệp nhen nhóm trong chàng trai trẻ.
Mô hình "tuần hoàn" mới lạ
Năm 2015, khi bắt tay làm nông nghiệp, anh Cường cũng thực hiện theo phương thức truyền thống như các hộ nông dân khác tại địa phương. Tuy nhiên, sau thời gian tìm hiểu, nghiên cứu về những mô hình nông nghiệp hữu cơ, anh quyết định thay đổi. Trên diện tích 5000 m2 trồng măng tây, anh dùng dung dịch ớt - tỏi - gừng và men vi sinh để hạn chế sâu bệnh.
Thuốc hóa học giá rẻ và diệt sâu rất nhanh, phun một lần là xong. Còn sử dụng dung dịch hữu cơ phải mất 7 ngày liên tiếp mới khiến sâu bệnh yếu rồi từ từ chết. Phương pháp này đòi hỏi phải kiên trì.
Vườn măng tây trồng theo phương pháp hữu cơ phát triển tốt.
Ngoài ra, anh Cường cũng thay thế phân hóa học bằng phân hữu cơ đồng thời nghĩ ra mô hình tuần hoàn. Mô hình này được thực hiện bằng cách nuôi thỏ lấy phân để trồng măng tây, sau đó lấy gốc măng tây để làm thức ăn cho thỏ.
Theo anh Cường, măng tây là loại cây dễ trồng, dễ chăm sóc. Thời gian từ khi ươm mầm đến khi cây phát triển chỉ khoảng 3-6 tháng, nhưng có thể thu hoạch cả năm.
Búp măng tây khi thu hoạch chỉ lấy được phần non, phần gốc già sẽ phải bỏ đi, rất uổng phí. Trong khi đó, thỏ là loại động vật ăn lá cây, các loại rau củ. Anh tận dụng phần bỏ đi của măng tây cho thỏ ăn, còn phân thỏ thì xử lý vi sinh, ủ khoảng 1 tháng để bón cho măng. Hai thứ này hỗ trợ cho nhau và mang về thu nhập.
Năm 2019, tỉnh Quảng Ngãi tổ chức Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, anh Cường mang "Mô hình nuôi thỏ và trồng măng tây khép kín theo hướng hữu cơ" đi thi và giành giải ba. Đây cũng là dự án duy nhất trong lĩnh vực nông nghiệp đoạt giải.
Anh nông dân rong ruổi đi...xin rác
Lượng phân thỏ không thể đủ để bón cho toàn bộ măng tây. Khi anh Cường tăng diện tích trồng măng tây sẽ cần nguồn phân hữu cơ lớn hơn.
Trong quá trình đi giao thỏ cho các nhà hàng, anh nhận thấy lượng rác hữu cơ từ rau, củ bị bỏ đi rất nhiều, nên ngỏ ý mua lại từ các nhà hàng. Ban đầu, ai cũng ngạc nhiên, thậm chí không hiểu anh đi xin rác về làm gì.
Anh Cường nghĩ ra cách, đổi rác - lấy rau để khéo léo nhờ các nhà hàng phân loại rác. Ngoài ra, người nông dân này cũng các cửa hàng bán nước ép, sinh tố và áp dụng cách thức tương tự để xin phần bã trái cây, rau củ mang về.
Sau khi đem về, rác được trộn với men vi sinh rồi ủ thành phân hữu cơ. Anh Cường dùng chuối, mắt trái dứa, sữa chua, mật rỉ đường (chất thay thế đường)... để sản xuất men vi sinh giúp nhanh chóng phân hủy rác. Loại bã rau củ, trái cây phân hủy rất nhanh và có nhiều chất dinh dưỡng khác nhau nên rất tốt cho sự phát triển của măng tây.
Sau khi rác được thu gom về sẽ ủ men vi sinh.
Tháng 10/2020, cơn bão số 9 ập vào tỉnh Quảng Ngãi, anh Cường "trắng tay". Cả khu vườn măng tây đang tươi tốt, chuẩn bị thu hoạch bị quật ngã, thiệt hại gần 400 triệu đồng. Tuy nhiên, anh Cường không từ bỏ, vì còn chuồng thỏ không bị ảnh hưởng nên bù được chi phí trồng cây.
Anh Cường lấy tiền lời bán thịt thỏ làm chi phí trồng cây. Những khách hàng quen vẫn tin tưởng gửi tiền trước để đặt hàng. Số tiền đó giúp anh tận dụng làm vốn gây dựng lại.
Để có mô hình nông nghiệp hiệu quả, anh mong mọi người tham gia thành lập hợp tác xã, mỗi người phụ trách một lĩnh vực như sản xuất, marketing, kế toán. Hiện anh Cường đã mở rộng quy mô lên 3 ha trồng măng tây hữu cơ. Trung bình mỗi năm, trừ các chi phí, 1 ha măng tây có thể đem về thu nhập khoảng 200 triệu đồng. Anh kết hợp các thành viên trong hợp tác xã để duy trì đàn thỏ nái 1000 con, cho xuất bán khoảng 4 tấn thỏ/tháng, đem về thu nhập từ 7 - 10 triệu đồng cho mỗi thành viên.
Nông nghiệp tuần hoàn xu hướng tất yếu trong tương lai
Theo GS.TS Nguyễn Thị Lan - Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, trước những thách thức của nhân loại nói chung và Việt Nam nói riêng về nguồn tài nguyên thiên nhiên ngày càng cạn kiệt, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu và gần đây là sự tranh chấp căng thẳng về rác thải giữa một số nước, thì việc phát triển nền nông nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường qua mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất nông nghiệp là một xu thế tất yếu.
“Trong mô hình kinh tế tuần hoàn, quá trình sản xuất theo một chu trình khép kín mà hầu hết các chất thải được quay trở lại làm nguyên liệu cho sản xuất. Chất thải và phụ phẩm của quá trình sản xuất này là đầu vào của quá trình sản xuất khác. Mô hình kinh tế tuần hoàn tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng cao, giảm tối đa sự lãng phí, thất thoát và nhất là giảm tối đa chất thải ra môi trường. Đây chính là điểm khác biệt lớn với nền kinh tế truyền thống mà người ta chỉ quan tâm đến việc khai thác tài nguyên nhằm tối đa hóa sản lượng, vứt bỏ sau tiêu thụ, tạo ra một lượng phế thải khổng lồ gây ô nhiễm môi trường. Mô hình kinh tế tuần hoàn đặc biệt quan trọng và cần thiết đối với lĩnh vực nông nghiệp”, GS.TS Nguyễn Thị Lan cho biết.
Ông Tống Xuân Chinh , Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cũng nhận định, các mô hình sử dụng chất thải chăn nuôi để nuôi giun quế, nuôi ruồi lính đen, sau đó lấy giun quế, ruồi lính đen làm nguồn protein chăn nuôi lợn, gà, thủy sản ở nhiều nơi đang thu được thành công và cần được nghiên cứu nhân rộng. Đây là hướng đi rất hay bởi người chăn nuôi vừa có nguồn protein tốt, vừa xử lí được chất thải, bảo vệ môi trường.
|
“Trong quá trình sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, các phụ phẩm được thải ra và thông qua các quá trình biến đổi vật lý, hóa học và sinh học tạo ra các chế phẩm phục vụ nông nghiệp, nhằm tối ưu hóa giá trị kinh tế đem lại cho người sản xuất. Ngoài ra, các chế phẩm này cũng có thể là sản phẩm cung cấp cho những ngành, lĩnh vực khác như chitosan từ đầu tôm, các loại dầu cá cho ngành dược phẩm. Đặc biệt, nếu áp dụng nông nghiệp tuần hoàn công nghệ cao, không những có thể chế tạo các phụ phẩm thành các chế phẩm phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp mà còn tạo ra năng lượng (điện năng, biodiesel, nhiệt lượng) để phục vụ cơ giới hóa và tự động hóa và những sản phẩm nông nghiệp khác", GS Phan Ngọc Minh, Phó Giám đốc Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam nhận định. |
