Đóng góp vào ngân sách quốc gia
Sau 5 năm triển khai thực hiện Nghị định số 22/2012/NĐ-CP, từ năm 2014 đến 2019, Bộ TN&MT và các địa phương đã phê duyệt kế hoạch đấu giá với 582 khu vực khoáng sản, trong đó đã đấu giá thành công 304 khu vực (gồm 13 loại khoáng sản). Đấu giá tại các khu vực đã có kết quả thăm dò 56 khu vực (chiếm 18,4%), số tiền đạt được là 272,516 tỷ đồng. Đấu giá tại các khu vực chưa có kết quả thăm dò 248 khu vực (chiếm 81,6%), số tiền dự tính đạt 768,306 tỷ đồng. Ở cả Trung ương và địa phương, mức thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản tăng từ 10 - 135% so với giá khởi điểm góp phần tăng thu ngân sách nhà nước.
Tổng giá trị xác định thông qua đấu giá 304 khu vực ước đạt 1.040,823 tỷ đồng. So với tổng giá trị khởi điểm dự tính là 576,504 tỷ đồng, tăng 466,21 tỷ đồng (tăng 80,86 % so với giá khởi điểm). Đấu giá quyền khai thác khoáng sản đã tăng thu cho ngân sách Nhà nước 466,21 tỷ đồng. Căn cứ vào kết quả đấu giá và kết quả thăm dò sau đấu giá, các địa phương đã cấp phép khai thác khoáng sản 152 mỏ (đạt 50%) và thu về ngân sách Nhà nước 354,358 tỷ đồng.
Đấu giá quyền khai thác khoáng sản tăng thu cho ngân sách Nhà nước. (Ảnh: ITN)
Riêng trong năm 2022, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với 2 khu vực khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ TN&MT gồm: Đá hoa xã Châu Tiến, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An và đá granit Hòn Giồ 1, xã Nhơn Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận.
Cũng trong năm nay, đã có 13/63 tỉnh, thành gửi số liệu báo cáo về Tổng cục liên quan đến công tác đấu giá quyền khai thác khoáng sản, với tổng số mỏ đưa vào kế hoạch đấu giá là 126 khu vực. Các tỉnh, thành này đã tổ chức thành công 96 khu vực (87 khu vực chưa có kết quả thăm dò, 7 khu vực đã có kết quả thăm dò), giá trị trúng đấu giá tăng từ 2 - 3 lần so với giá khởi điểm.
Theo số liệu thống kê, trong năm 2022, UBND các tỉnh Quảng Trị, Phú Yên, Phú Thọ đã tích cực đẩy mạnh công tác đấu giá quyền khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh, cụ thể: Quảng Trị (18/54 khu vực); Phú Yên (16/65 khu vực); Phú Thọ (17/23 khu vực). Ngược lại, một số tỉnh như Hưng Yên, Ninh Bình, Hòa Bình, Hà Giang, không gửi số liệu về công tác đấu giá quyền khai thác khoáng sản về Tổng cục theo quy định.
Bên cạnh đó, còn một số địa phương chưa triển khai hiệu quả công tác đấu giá quyền khai thác khoáng sản là do hiện nay các địa phương hầu hết chưa có quy hoạch tỉnh được phê duyệt theo Luật Quy hoạch nên việc tích hợp quy hoạch khoáng sản vào quy hoạch tỉnh chưa đảm bảo.
Ngoài ra, kết quả đấu giá quyền khai thác khoáng sản đạt được chưa tương xứng với tiềm năng, số lượng khu vực khoáng sản đưa ra đấu giá chỉ đạt 52,23% kế hoạch phê duyệt. Nguyên nhân do chính sách về đấu giá quyền khai thác khoáng sản là một chính sách mới, lần đầu tiên triển khai thực hiện, quá trình triển khai đã bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế, bất cập, trong đó, quy định của pháp luật về đấu giá quyền khai thác khoáng sản chưa gắn kết một cách đồng bộ, phù hợp với quy định về đất đai và quy định về đấu giá tài sản, một số quy định chưa phù hợp với thực tiễn.
Hoàn thiện hành lang pháp lý về đấu giá tài nguyên khoáng sản
Đấu giá quyền khai thác khoáng sản là một điểm mới cơ bản của Luật Khoáng sản năm 2010. Theo đó, để đảm bảo tính công khai, minh bạch, tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước thì việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản, pháp luật bắt buộc phải thực hiện đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Tuy nhiên nghiên cứu thực tế thực thi cho thấy không ít kẽ hở trong các qui định pháp luật về đấu giá quyền khai thác khoáng sản đang gây thất thu ngân sách…
Trên cơ sở đó, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam sẽ tập trung triển khai xây dựng lập hồ Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Khoáng sản (sửa đổi và hoàn thiện Dự thảo); Dự thảo Nghị định quy định về đấu giá quyền khai thác khoáng sản (thay thế Nghị định số 22/2012/NĐ-CP ngày 26/3/2012 của Chính phủ) và xây dựng 7 Thông tư.
Về 7 Thông tư, Tổng cục xây dựng Thông tư thay thế Thông tư số 51/2015/TT-BTNMT ngày 26/11/2015 của Bộ trưởng Bộ TN&MT hướng dẫn một số nội dung thanh tra chuyên ngành khoáng sản theo nhiệm vụ được giao trong Chương trình xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2022 của Bộ tại Quyết định số 2602/QĐ-BTNMT ngày 28/12/2021.
Về Nghị định quy định đấu giá quyền khai thác khoáng sản (thay thế Nghị định số 22/2012/NĐ-CP ngày 26/3/2012 của Chính phủ): Tổng cục đã hoàn thiện trình Bộ, Bộ TN&MT đã có Văn bản số 4003/BTNMT-ĐCKS trình Thủ tướng Chính phủ về hoàn chỉnh dự thảo Nghị định quy định về đấu giá quyền khai thác khoáng sản kèm theo dự thảo Nghị định.
Ngoài ra, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cũng tiếp thu các ý kiến góp ý, sửa đổi Khoản 2 Điều 35 dự thảo Nghị định nhằm quy định rõ hơn trong việc tính, nộp tiền trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản khi đấu giá ở khu vực chưa thăm dò khoáng sản hoặc khi đấu giá ở khu vực đã có kết quả thăm dò khoáng sản.
Bên cạnh đó, để công tác đấu giá quyền khai thác khoáng sản ngày càng hiệu quả, Cục Kinh tế Địa chất và Khoáng sản đang tiến hành rà soát sửa đổi, bổ sung một số quy định của Nghị định số 22/2012/NĐ-CP ngày 26/3/2012 của Chính phủ quy định về đấu giá quyền khai thác khoáng sản trình Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam để Tổng cục trình Bộ TN&MT.
