Vì những hệ luỵ có thể xảy ra với môi trường, các mỏ khai thác khoáng sản bắt buộc phải tuân thủ các hoạt động BVMT như lập báo cáo tác động môi trường (ĐTM), giấy phép môi trường, thiết kế hệ thống xử lý chất thải, áp dụng công nghệ hiện đại tránh phát thải ô nhiễm.
Bảo vệ môi trường dự án khai thác khoáng sản. (Ảnh: ITN)
Vấn đề môi trường trong hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản
Trong hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản sẽ nảy sinh ra các vấn đề môi trường như: Khai thác, sử dụng quá mức làm tăng nguy cơ mất đất, mất rừng, ô nhiễm nước, bụi, khí, là, cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên; Làm ảnh hưởng đến nguồn tiếo nhận nước, làm suy giảm chất lượng không khí (khí độc hại, tro bụi,..); Tài nguyên khoáng sản đối mặt với các nguy cơ như giảm trữ lượng khoáng sản, tàn phá môi trường và phá huỷ hệ sinh thái, đa dạng sinh học.
Do đó chủ dự án khai thác, chế biến khoáng sản phải có những phương án phòng ngừa, ứng phó với sự cố môi trường, thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường với các nội dung sau:
- Thực hiện giải pháp xử lý nước thải, chất thải rắn theo đúng quy định.
- Thực hiện biện pháp phòng ngừa, hạn chế phát tán bụi, khí thải, tác động xấu đến môi trường.
- Thực hiện biện pháp cải tạo, phục hồi môi trường theo quy định của Luật môi trường và Luật khoáng sản
- Thực hiện ký quỹ BVMT. Theo Nghị định số 08/2022/NĐ-CP nêu rõ, số tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản phải được tính toán bảo đảm đủ kinh phí để cải tạo, phục hồi môi trường căn cứ vào các nội dung cải tạo, phục hồi môi trường đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
- Khoáng sản có tính độc hại cần lưu giữ, vận chuyển bằng thiết bị, phương tiện được che chắn đảm bảo không rò rỉ, phát tán ra môi trường.
- Khi sử dụng máy móc, thiết bị tác động xấu đến môi trường, hoá chất trong thăm dò, khai thác, đóng cửa mỏ, chế biến khoáng sản phải thực hiện đánh giá môi trường, khai báo trong hồ sơ đề nghị cấp GPMT.
Hồ sơ môi trường dự án khai thác khoáng sản
Các dự án khai thác khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp giấy phép về khai thác khoáng sản của Bộ TNMT (thuộc sự án đầu tư nhóm I). Hoặc dự án làm giàu, chế biến khoáng sản độc hại, khoáng sản kim loại, chế biến khoáng sản có sử dụng hoá chất độc hại xác định theo Phụ Lục II của Nghị định 08/2022/NĐ-CP: Quy mô lớn: Từ 200.000 tấn quặng làm nguyên liệu đầu vào/năm trở lên; Quy mô trung bình: Dưới 200.000 tấn quặng làm nguyên liệu đầu vào/năm.
Dựa vào các quy định trên, các dự án khai thác, chế biến khoáng sản sẽ phải thực hiện các thủ tục hồ sơ môi trường tương ứng như sau:
Lập báo cáo đánh giá tác động môi trường
Đối tượng lập báo cáo đánh giá tác động môi trường được quy định tại Điều 30 của Luật BVMT 2020; Cơ quan thẩm định là Bộ TNMT.
Nội dung báo cáo gồm: Thông tin chung về dự án, phương pháp thực hiện, xác định sự phù hộ quy hoạch, lựa chọn công nghệ hàng mục công trình, đánh giá điều kiện tự nhiên – kinh tế - xã hội – hiện trạng môi tường, thuyết minh dự án, nhận dạng đánh giá tác động, biện pháp xử lý, giảm thiểu vấn đề tiêu cực,…
Thực hiện việc thẩm định báo cáo với các loại hồ sơ liên quan thông qua hội đồng thẩm định, lấy ý kiến cộng đồng, chuyên gia, tổ chức; Thời gian thẩm định không quá 45 ngày (áp dụng dự án nhóm I).
Cấp giấy phép môi trường
Đối tượng được cấp giấy phép môi trường tại Điều 39 của Luật BVMT 2020; Nội dung giấy phép: thông tin chung dự án, nội dung cấp GPMT, yêu cầu BVMT và thời hạn của giấy phép (Thời hạn giấy phép với dự án đầu tư Nhóm I là 7 năm); Cơ quan cấp giấy phép là Bộ TNMT.
Quy định cải tạo, phục hồi môi tường dự án khai thác khoáng sản
Chủ đầu tư lập phương án cải tạo, phục hồi môi tường trong quá trình lập ĐTM và thẩm định đồng thời cáo báo ĐTM.
Cơ sở thuộc đối tượng cấp GPMT thì lập hồ sơ đề nghị cấp giấp phép môi trường với phương án cải tạo, phục hồi môi trường.
Cơ sở thuộc đối tượng cấp GPMT có thay đổi nội dung cải tạo, phục hồi môi trường với phương án đã phê duyệt thì lập hồ sơ đề nghị cấp GPMT, trong đó có kèm theo nội dung thay đổi.
Quy định về thẩm định
Đối với thẩm định cần có văn bản đề nghị thẩm định; Xây dựng văn bản phương án cải tạo, phục hồi môi trường; Bản sao báo cáo ĐTM hoặc kế hoạch BVMT, cam kết BVMT hoặc bản đăng ký tiêu chuẩn môi trường, đề án BVMT đơn giản, đề án BVMT chi tiết đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt/xác nhận.
Phương án cải tạo, phục hồi môi trường
Sự phù hợp về nội dung của phương án với quy định hiện hành; Sự phù hợp phương án với yêu cần BVMt, quy hoạch quốc gia, quy hoạch tỉnh, sử dụng đất có liên quan; Sự phù hợp của nội dung, kinh phí, tính chính xác, khối lượng, dự toán chi phí và tính phù hợp của phương thức ký quỹ.
Ảnh minh hoạ.
Theo Luật BVMT 2020 cùng với luật định mới, dự án khai thác khoáng sản phải thực hiện đầy đủ các thủ tục hồ sơ pháp lý đầy đủ, chấp hành trách nhiệm đối với việc BVMT trong khai thác, chế biến. Một trong những nhu cầu hiện nay là chủ dự án cần triển khai thực hiện hồ sơ khi đưa dự án
