Vấn đề về ách tắc, tồn đọng hoàn thuế giá trị gia tăng trong thời gian qua đã nổi lên. Theo đó, vấn đề này khiến cho các doanh nghiệp và một số hiệp hội ngành hàng như Hiệp hội xuất khẩu tinh bột sắn, Hiệp hội gỗ và lâm sản, Chi hội dăm gỗ đã bức xúc gửi đơn thư kêu cứu. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giao cho Uỷ ban Tài chính, Ngân sách thực hiện giám sát chuyên đề về vấn đề này.
Theo Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà - đoàn Quảng Ninh, đồng tình với những đánh giá và kiến nghị trong báo cáo kết quả giám sát chuyên đề về “Việc thực hiện các quy định pháp luật về hoàn thuế giá trị gia tăng đối với xuất khẩu” của Ủy ban Tài chính Ngân sách.
Thời gian qua, các văn bản của ngành thuế thể hiện những cố gắng lớn của ngành để đẩy mạnh việc phát hiện và xử lý các trường hợp gian lận hoá đơn, gian lận hoàn thuế giá trị gia tăng đồng thời cũng đã góp phần tăng cường nghiệp vụ cho các cơ quan quản lý thuế địa phương.
Tuy nhiên, những ách tắc mang tính hệ thống trong khâu hoàn thuế đối với một số nhóm ngành hàng xuất khẩu (nhất là 3 nhóm ngành hàng: Tinh bột sắn; gỗ, dăm gỗ, sản phẩm gỗ và cao su) thời gian qua có nguyên nhân chính xuất phát từ những văn bản hướng dẫn nghiệp vụ của Tổng Cục thuế có những điểm chưa phù hợp, chưa đủ cơ sở pháp lý vững chắc, thiếu tính khả thi và thiếu sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan.
Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet.
Chẳng hạn, với nhóm các mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ, dăm gỗ, sản phẩm từ gỗ và cao su, Tổng cục Thuế hướng dẫn, chỉ đạo các Cục thuế thực hiện rà soát, xác minh qua các khâu mua hàng từ F1, F2,… đến khâu thu mua từ người dân là quá mức cần thiết bởi theo quy định của Luật Thuế Giá trị gia tăng, thuế giá trị gia tăng chỉ bắt đầu phát sinh và phải nộp từ khâu chế biến (có hoá đơn giá trị gia tăng).
Theo đại biểu, đối với các khâu chưa có thuế, chưa có hoá đơn giá trị gia tăng thì không phát sinh việc hoàn thuế giá trị gia tăng và gian lận hoàn thuế, do đó, việc yêu cầu xác minh cả đối với những khâu này là không cần thiết và không có cơ sở.
Doanh nghiệp xuất khẩu một lô hàng xuất khẩu dăm gỗ cần thời gian rất dài để xác minh do phải thu mua gỗ từ nhiều địa bàn của rất nhiều hộ và cơ sở kinh doanh khác nhau.
Bên cạnh đó, Chi cục Thuế địa phương cũng không có chức năng, quyền hạn và cũng không đủ nguồn nhân lực đi xác minh việc này. Chính vì vậy nếu xác minh thì phải nhờ đến đơn vị thứ 3 là cơ quan công an, với khối lượng công việc nhiều, cán bộ ít, để xác minh, từ đó mất rất nhiều thời gian.
Trong nhóm các mặt hàng gỗ, dăm gỗ, gỗ dán và các sản phẩm gỗ, có những mặt hàng là các sản phẩm đã qua khâu chế biến và có giá trị gia tăng cao; doanh nghiệp xuất khẩu có thể dễ dàng được kiểm tra về tính tuân thủ thông qua đầu vào từ các nhà máy chế biến và đầu ra là các đối tác xuất khẩu lâu năm,…
Tuy vậy, các văn bản hướng dẫn trong ngành đã yêu cầu rà soát, xác minh không phân biệt giữa các doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm chưa chế biến và các sản phẩm đã qua chế biến là chưa thật phù hợp. Theo khẳng định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, việc Tổng cục thuế xác minh đến tận khâu thu mua từ người dân là chưa thật phù hợp và nhất quán với các quy định pháp luật hiện hành.
Cũng theo đại biểu đoàn Quảng Ninh, với nhóm mặt hàng tinh bột sắn, việc yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam phải chịu trách nhiệm về tính pháp lý của đối tác Trung Quốc và coi đây là căn cứ để cho rằng doanh nghiệp không đáp ứng điều kiện hoàn thuế là chưa đủ thuyết phục.
Tổng cục Thuế cần chấp nhận tính pháp lý của Tờ khai hải quan để đánh giá về tính xác thực của khối lượng xuất khẩu.
Việc xin ý kiến các cơ quan tư pháp về “tính pháp lý” của các hợp đồng mua bán của bên đối tác Trung Quốc để đánh giá về tính thực chất của hoạt động xuất khẩu không phải là cách giải quyết một cách thấu đáo đối các hồ sơ tồn đọng về xuất khẩu tinh bột sắn hiện nay.
Giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp
Theo đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà, những quy định bất cập của ngành thuế đã khiến các doanh nghiệp chịu thiệt hại nặng nề, nguyên nhân là do đứt gãy dòng tiền hoàn thuế giá trị gia tăng.
Nhìn vào báo cáo tổng hợp đến ngày 7/6/2023 của Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam cho thấy, đến nay số tiền thuế giá trị gia tăng của doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu gỗ chưa được hoàn là 6.100 tỷ đồng.
Theo đó, các doanh nghiệp xuất khẩu dăm gỗ khoảng hơn 4.000 tỷ đồng. Trên địa bàn Quảng Ninh, 11 doanh nghiệp xuất khẩu dăm lớn chưa được hoàn 1.105 tỷ đồng.
Số liệu báo cáo của ngành thuế đối với lĩnh vực gỗ và các sản phẩm gỗ cho thấy, số hồ sơ tồn, chưa giải quyết hoàn của năm 2022 và nửa đầu năm 2023 là 149 hồ sơ (xấp xỉ 9% tổng số hồ sơ đề nghị).
Trên thực tế, đối với các doanh nghiệp thì vốn đọng vào tiền hoàn thuế giá trị gia tăng còn cao hơn rất nhiều.
Có những doanh nghiệp phải đóng cửa, máy móc trang thiết bị đầu tư nhiều tỷ đồng phải phủ bạt để không, đơn hàng bị hủy bỏ, còn có nợ quá hạn tại ngân hàng phát sinh, người lao động mất việc làm, giá nguyên liệu đầu vào thấp, người dân bị thiệt hại.
Do đó, đại biểu đề nghị, Chính phủ tiếp tục quan tâm chỉ đạo khẩn trương rà soát, cải cách tinh gọn các thủ tục hành chính; Bộ Tài chính chỉ đạo rà soát, tháo gỡ vướng mắc từ các văn bản chuyên ngành, khẩn trương giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp; Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp khẳng định việc xác định nguồn gốc sản phẩm gỗ rừng trồng đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất.
Theo Tạ Ngọc/ Diễn đàn sự thật
https://www.facebook.com/groups/4054824701243922/posts/7091760787550283/?
