2 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Hàn Quốc đạt hơn 46 triệu USD, giảm 25% so với cùng kỳ năm 2022.
Hai tháng đầu năm 2023, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Hàn Quốc đạt hơn 46 triệu USD, giảm 25% so với cùng kỳ năm 2022. Ảnh: Quốc Tuấn
Bên cạnh việc xuất khẩu tôm sang Hàn Quốc những tháng đầu năm nay đi theo xu hướng giảm chung trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy thoái, lạm phát tăng, sức mua giảm... thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP), các doanh nghiệp hội viên đang xuất khẩu sản phẩm tôm sang thị trường Hàn Quốc đang bị "vướng" quy định về hạn ngạch.
Theo đó, Chính phủ Hàn Quốc yêu cầu đấu giá mua hạn ngạch nhập khẩu tôm từ Việt Nam vào nước này với giá 14-16% giá trị nhập khẩu. Đặc biệt, nếu ngoài hạn ngạch này, thì mức thuế nhập khẩu có thể lên tới 20%. Như vậy, nhập khẩu tôm Việt Nam vào Hàn Quốc chịu mức thuế 14-20%. Đây là một bất lợi lớn và làm giảm sức cạnh tranh của tôm Việt Nam trên thị trường Hàn Quốc.
Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Hàn Quốc (VKFTA) thực thi từ năm 2015 đến nay, tưởng như tạo thuận lợi về thương mại và thuế quan nhập khẩu cho sản phẩm tôm Việt Nam. Tuy nhiên, chính sách hạn ngạch này dường như đang gây hệ quả ngược lại.
Trong khi, Peru cũng có FTA với Hàn Quốc, mức thuế 20% giảm theo lộ trình 5 năm từ tháng 8/2011, đến nay đã về 0%, sản phẩm tôm Peru xuất vào thị trường Hàn Quốc không có quota và như đã nói thuế đã về mức 0%.
Mỗi năm, Hàn Quốc nhập khẩu trên 100.000 tấn tôm với giá trị từ 800 triệu USD – 1 tỷ USD. Trong đó, tôm Việt Nam luôn chiếm thị phần cao nhất trên 50%. Số lượng tôm xuất khẩu sang Hàn Quốc của Việt Nam đã hơn 50.000 tấn, tức là hiện tại đã cao gấp 3-4 lần số lượng trong quota (15.000 tấn với mức thuế nhập khẩu 0%).
Các nguồn cung tôm chính cho Hàn Quốc.
Về giá trị, riêng năm 2022, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Hàn Quốc đạt 468 triệu USD, tăng 26% so với năm 2021 do đây là thị trường có nhu cầu tiêu thụ tôm ổn định, cộng với lợi thế khoảng cách vận chuyển gần, lạm phát không căng thẳng như các nước phương Tây.
Trong 5 năm từ năm 2018-2022, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Hàn Quốc tăng trưởng khá ổn định từ 386 triệu USD năm 2018 lên 468 triệu USD năm 2022, tăng 21%. Đặc biệt, các sản phẩm tôm chân trắng xuất khẩu sang Hàn Quốc tăng trưởng cao và liên tục từ năm 2019 đến nay.
Trong khi đó, đối với nguồn cung từ Peru, từ 2018-2022, nhập khẩu tôm vào Hàn Quốc từ Peru tăng gấp 10 lần. Riêng năm 2022, nhập khẩu tôm vào Hàn Quốc từ Peru ghi nhận mức tăng trưởng mạnh 176% so với năm 2021.
Do đó, các nhà nhập khẩu cho rằng, dù áp dụng VKFTA nhưng tôm Việt Nam khi nhập khẩu vào Hàn Quốc thực tế vẫn coi như họ phải trả thuế từ 14-20%, làm tăng giá và khó cạnh tranh ở thị trường như trước. Hậu quả là các nhà nhập khẩu không còn động lực để tăng mua tôm Việt Nam để được hưởng thuế suất ưu đãi theo VKFTA và họ đang xem xét mua tôm từ các quốc gia (như Peru) có mức thuế nhập khẩu đã về 0 (không có hạn ngạch mà áp dụng thuế về 0 theo lộ trình 5 hoặc 7 năm quy định trong FTA với Hàn Quốc).
Nhấn mạnh vấn đề phí hạn ngạch có thể ảnh hưởng đến việc gia tăng xuất khẩu tôm vào Hàn Quốc nếu tiếp tục áp hạn ngạch đối với các sản phẩm tôm Việt Nam, VASEP kiến nghị Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Ngoại giao rà soát và kiến nghị với phía Hàn Quốc xem xét việc bãi bỏ hạn ngạch nhập khẩu tôm từ Việt Nam và có giải pháp liên quan đến việc điều chỉnh thuế suất về 0% cho tôm Việt Nam trong VKFTA (giống Peru).
