Lỗ hổng phòng cháy chữa cháy tại chung cư mini

Vụ cháy làm nhiều người thương vong ở chung cư mini trong hẻm 29/70 Khương Hạ (phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội) vào đêm qua, một lần nữa dấy lên lo ngại về sự an toàn của dạng công trình nhà ở này.

Được biết, chung cư mini Khương Hạ được thiết kế 10 tầng, diện tích hơn 200m2 với hơn trăm người sinh sống. Trong đó có 1 tầng hầm để xe, 8 tầng căn hộ và 1 tầng tum. Mỗi tầng có 5 căn hộ với diện tích từ 35 – 56m2/ căn, chủ yếu là sinh viên và hộ gia đình sinh sống.

Thời điểm ngọn lửa bùng phát, do tòa nhà nằm trong ngõ sâu nên công tác cứu hỏa gặp nhiều khó khăn. Xe chữa cháy chỉ có thể đỗ cách hiện trường 300 - 400m; lực lượng chức năng phải dẫn vòi rồng vào ngõ sâu để dập lửa. Đến sáng nay (13/9), nhiều thi thể nạn nhân đã được đưa ra ngoài .

Đáng chú ý là tháng 3 năm nay, cũng chính tại phường Khương Đình, quận Thanh Xuân xảy ra vụ cháy chung cư mini tại số 315 Vũ Tông Phan khiến hơn 170 người đang sinh sống tại tòa nhà này phải tháo chạy trong hoảng loạn.

Theo nhiều cư dân, chung cư này được xây dựng từ rất lâu với chức năng là tòa nhà hỗn hợp và khi hoàn thành chủ đầu tư đã bán từng căn hộ cho người có nhu cầu , tuy nhiên tầng lửng vẫn do chủ đầu tư quản lý. Thời điểm xảy ra vụ cháy, tầng lửng được cho thuê lại để kinh doanh ăn uống mặc cho hơn 170 cư dân sinh sống tại đó phản đối quyết liệt.

Trong khi đó, hồi tháng 5 vừa qua, một vụ cháy cũng xảy ra tại tầng 3 của một chung cư mini trong ngách 20, ngõ 426 Đường Láng (quận Đống Đa) khiến nhiều cư dân vội vã tháo chạy. Nguyên nhân ban đầu của vụ cháy là do chập điện bình nóng lạnh.

Cuối tháng 10/ 2022, vụ cháy chung cư mini ở ngõ 132 Cầu Giấy (quận Cầu Giấy) đã khiến lực lượng chức năng phải điều động 4 xe chữa cháy cùng hơn 20 cán bộ, chiến sĩ tới hiện trường dập lửa, giải cứu 11 người. Được biết, chung cư xảy ra cháy có 6 tầng và một tum, diện tích mỗi tầng khoảng 50m2.

Tất cả các vụ cháy kể trên đều để lại những hậu quả nặng nề và đau xót. Vậy điều gì khiến các vụ cháy nổ ra liên tiếp và do đâu mà không thể ngăn cản kịp thời vụ cháy nổ?

Hiện trường vụ cháy tại Khương Trung, Hà Nội (Ảnh: VNExpress)

Hệ thống PCCC “có như không”

Chung cư mini hầu hết là nhà hình ống, diện tích nhỏ với một mặt tiền và đây cũng là lối thoát hiểm duy nhất. Các tòa nhà chung cư mini lại chủ yếu nằm sâu trong ngõ nhỏ, quy mô từ 5-10 tầng và xen kẽ trong khu dân cư, do tư nhân, doanh nghiệp đầu tư nên cũng do họ tự quản lý.

Trong vài năm trở lại đây đã xảy ra không ít vụ cháy tại các chung cư mini, nhưng loại nhà này vẫn mọc lên nhiều người thuê chung cư mini phần nhiều là sinh viên và lao động thu nhập thấp, xa quê nên dù biết chật chội, nguy hiểm, họ vẫn phải thuê vì phù hợp điều kiện thu nhập, tiện đi lại, học hành của con cái và bản thân…

Mấy năm gần đây, được sự quan tâm của các cấp chính quyền và cơ quan chức năng, phương tiện PCCC đã được chủ nhà trang bị, nhưng vẫn chỉ mang tính hình thức, đối phó và không được bảo dưỡng, kiểm tra thường xuyên nên nhiều vật dụng PCCC đã hỏng và hết hạn sử dụng. Đặc biệt, hệ thống cảnh báo cháy, báo khói tại các tòa chung cư mini hầu như chỉ được trang bị kiểu “có như không”.

Trong khi đó, hầu hết không được phổ biến kỹ năng phòng, chống cháy nổ, xử lý tình huống khi có cháy xảy ra, nên gặp sự cố, người dân hoảng loạn, lúng túng dẫn đến tỷ lệ thương vong cao.

Ngoài ra, khi xây dựng chung cư mini, nhiều chủ đầu tư lợi dụng kẽ hở của pháp luật, núp bóng xin cấp phép xây dựng nhà ở hợp pháp, sau đó tự ý xây dựng công trình theo kiểu nhiều tầng và phân chia nhiều căn hộ mà không tuân thủ các quy định, quy chuẩn theo giấy phép xây dựng được cấp.

Vụ cháy chung cư mini ở Thanh Xuân vùa qua là mất mát, thiệt hại vô cùng lớn, cần phải nhìn nhận lại về công tác quản lý, nhất là công tác PCCC. Công tác kiểm tra, giám sát cũng cần phải được quan tâm để kịp thời xử lý các khung sắt, vật dụng cản trở lối thoát hiểm, bởi các chung cư mini đều xây theo kiểu khép kín, ban công được gia cố khung sắt kiên cố, thậm chí không có ban công. Vì thế, nếu xảy ra hỏa hoạn thì việc thoát khỏi chung cư mini hết sức khó khăn.

Cần siết chặt quản lý

Trước tình trạng các chung cư dạng này ngày một gia tăng, Bộ Xây dựng cần có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương siết chặt việc xây dựng công trình nhà ở riêng lẻ theo kiểu nhiều tầng, nhiều căn hộ. Đồng thời, kiểm tra, xử lý các công trình xây dựng trái phép, sai phép.

Kiểu xây dựng này dẫn đến nhiều hệ lụy như vi phạm các quy định về phòng cháy chữa cháy, làm gia tăng nguy cơ cháy nổ trong khu dân cư, gây quá tải hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của đô thị. Người mua những căn hộ này cũng không được cấp giấy chứng nhận sở hữu nhà ở do công trình vi phạm về thiết kế, mật độ xây dựng. Điều này chắc chắn sẽ làm phát sinh tình trạng tranh chấp, khiếu kiện về sau.

KTS Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch Việt Nam đánh giá, bất cập của việc tình trạng chung cư mini tràn lan như hiện nay là việc tăng thêm một số lượng lớn người ở trên một diện tích. Trong quy hoạch xây dựng, vấn đề mật độ xây dựng và mật độ cư trú là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Mật độ dân số tăng sẽ tạo ra áp lực cho  hạ tầng đô thị. Giao thông ách tắc, rồi cấp điện thế nào, cấp nước thế nào; rác thải, nước thải sinh hoạt xử lý thế nào. Phòng cháy chữa cháy quản lý ra sao. Hệ lụy của việc này rất lớn.

Dưới góc độ pháp lý, Ts. Ls. Đặng Văn Cường (Trưởng văn phòng luật sư Chính Pháp – Đoàn luật sư TP Hà Nội) bày tỏ quan điểm: Đây là vụ hỏa hoạn đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn đến tài sản và thông tin hiện nay cho thấy có đã có thiệt hại về người nên cơ quan điều tra sẽ vào cuộc xác minh làm rõ các khía cạnh như: Nguyên nhân gây hỏa hoạn, việc cấp giấy phép, phê duyệt về phòng cháy chữa cháy cho công trình này được thực hiện và triển khai như thế nào, trách nhiệm của tập thể cá nhân liên quan…

Theo quy định của pháp luật thì nhà chung cư, kể cả chung cư mini và các tòa nhà kinh doanh phòng trọ cho thuê đều phải đảm bảo các tiêu chuẩn kĩ thuật an toàn về phòng cháy chữa cháy.

Tại Khoản 1, Điều 23 Luật Phòng cháy, chữa cháy nêu rõ: "Công trình cao tầng phải có thiết bị chống tụ khói, lan truyền khói và hơi độc do cháy sinh ra; phải có phương án thoát nạn, bảo đảm tự chữa cháy ở những nơi mà phương tiện chữa cháy bên ngoài không có khả năng hỗ trợ".

Ngoài ra, điều kiện về phòng cháy, chữa cháy đối với nhà trọ được quy định tại Điều 5 Nghị định số 136/2020/NĐ-CP của Chính Phủ, cụ thể như sau: - Thứ nhất, đối với nhà trọ cao dưới 3 tầng trở xuống hoặc có khối tích từ 1000 m3 trở xuống do Ủy ban nhân dân cấp xã quản lý phải đáp ứng các điều kiện sau: Có nội quy, biển cấm, biển báo, sơ đồ hoặc biển chỉ dẫn về phòng cháy và chữa cháy, thoát nạn phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn hoặc theo quy định của Bộ Công an. Có phương án chữa cháy được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Có hệ thống giao thông, cấp nước, thông tin liên lạc phục vụ chữa cháy, hệ thống báo cháy, chữa cháy, ngăn cháy, ngăn khói, thoát nạn, phương tiện phòng cháy và chữa cháy khác, phương tiện cứu người bảo đảm về số lượng, chất lượng phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hoặc theo quy định của Bộ Công an.

Có quy định và phân công chức trách, nhiệm vụ phòng cháy và chữa cháy. Người làm nhiệm vụ phòng cháy và chữa cháy phải được huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ phòng cháy và chữa cháy theo quy định tại Điều 33 Nghị định này.

Thứ hai, đối với nhà trọ cao từ 3 tầng trở lên hoặc có khối tích từ 1000 m3 trở lên do Cơ quan công an quản lý phải đáp ứng các điều kiện: Có nội quy, biển cấm, biển báo, sơ đồ hoặc biển chỉ dẫn về phòng cháy và chữa cháy, thoát nạn phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn hoặc theo quy định của Bộ Công an.

Có lực lượng phòng cháy và chữa cháy cơ sở, chuyên ngành tương ứng với loại hình, được huấn luyện nghiệp vụ phòng cháy chữa cháy và tổ chức sẵn sàng chữa cháy đáp ứng yêu cầu tại chỗ theo quy định, trừ trường hợp quy định tại điểm g khoản 3 Điều 31 Nghị định này.

Có phương án chữa cháy được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Hệ thống điện, chống sét, chống tĩnh điện, thiết bị sử dụng điện, sinh lửa, sinh nhiệt, việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt phải bảo đảm an toàn về phòng cháy và chữa cháy phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn hoặc theo quy định của Bộ Công an.

Có hệ thống giao thông, cấp nước, thông tin liên lạc phục vụ chữa cháy, hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu về phòng cháy, chữa cháy và truyền tin báo sự cố, hệ thống báo cháy, chữa cháy, ngăn cháy, ngăn khói, thoát nạn, phương tiện phòng cháy và chữa cháy khác, phương tiện cứu người bảo đảm về số lượng, chất lượng phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn về phòng cháy và chữa cháy hoặc theo quy định của Bộ Công an.

Có Giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế và văn bản thẩm duyệt thiết kế (đối với trường hợp nhà trọ cao từ 7 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 5000 m3 trở lên) và văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy của cơ quan Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy đối với dự án, công trình thuộc danh mục quy định tại Phụ lục V ban hành kèm theo Nghị định này.

Theo Tạ Nhị/Diễn Đàn Sự Thật

https://www.facebook.com/groups/4054824701243922/posts/6833928563333508/