Biến đổi khí hậu và nóng lên toàn cầu đang là những vấn đề nhức nhối của nhân loại hiện nay. Và sự nóng lên này chủ yếu là do hoạt động của con người và sự phát thải khí nhà kính. Các chuyên gia của Uỷ ban Liên Chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) chỉ ra rằng nếu chúng ta vượt quá giới hạn tăng 2 độ C, các tác động đối với hệ sinh thái sẽ là không thể đảo ngược.
Vì cây nho là một phần của những hệ sinh thái dễ bị tổn thương này nên hậu quả của những thay đổi này có thể làm gián đoạn vĩnh viễn các quá trình trồng trọt và sản xuất rượu vang. Do đó, sản xuất, hương vị và thậm chí cả vị trí của các vùng trồng nho có thể thay đổi.
Nho là loại cây dễ bị tổn thương trước những bất ổn về điều kiện khí hậu (Nguồn: Internet)
Nho làm rượu vang thường được trồng ở những nơi không thường xuyên nhìn thấy sương giá, nhiệt độ vừa phải và có sự cân bằng giữa độ ẩm và lượng mưa. Khi nhiệt độ và mức độ CO2 tăng lên, nho chín nhanh hơn dẫn đến trái cây có lượng đường cao hơn, độ axit thấp hơn và độ pH cao hơn. Các nhà sản xuất rượu bây giờ có một vấn đề nan giải nhỏ. Họ có thể thu hoạch nhiều, sớm hơn nhiều, hy sinh độ phức tạp để có nồng độ cồn ở mức vừa phải, hoặc sản xuất loại rượu mà không ai chấp nhận mua.
Có rất nhiều vấn đề mà các nhà sản xuất rượu phải đối mặt khi thay đổi vườn nho, họ gặp vấn đề về tưới tiêu, các bệnh có khả năng lây lan và xói mòn đất do mưa lớn hoặc lũ lụt, những thay đổi lớn đối với các nhà sản xuất rượu không phải là điều dễ dàng tương thích. .
Sự nóng lên toàn cầu có thể quét sạch hơn một nửa số khu vực sản xuất rượu vang trên thế giới. Do đó, vấn đề cấp bách đối với thế giới rượu vang vì những tác động đến môi trường này sẽ rất lớn. Dưới đây là tổng quan về các vấn đề liên quan đến biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến rượu vang và nghề trồng nho, cũng như hậu quả của nó.
Các tác nhân về khí hậu gây ảnh hưởng tới ngành rượu vang
Nhiệt độ tăng
Nói chính xác hơn, sự nóng lên hơn 2 độ C sẽ dẫn đến sự phá hủy từ 51 đến 56% các vùng trồng nho trên thế giới, do khí hậu sẽ quá khô cằn và thiếu nước. Ở nhiệt độ 4 độ C, 85% diện tích đất trồng nho có thể bị xóa sổ, hoặc ít nhất là sản xuất rượu vang có chất lượng rất kém. Điểm yếu này của những vườn nho đối mặt với khí hậu khô hạn là do nho là loại trái cây rất nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ .
Một mặt, một số vùng trồng nho khá lạnh, chẳng hạn như Đức, New Zealand hoặc miền Bắc Hoa Kỳ, sẽ chịu rất ít tác động. Mặt khác, các vùng ấm hơn khác như Pháp, Tây Ban Nha, Ý hay Úc sẽ phải đối mặt với thiệt hại lớn, mặc dù họ đã sử dụng các giống nho chịu được nhiệt độ cao.
Một vụ thu hoạch nho với điều kiện khí hậu và nhiệt độ cao có thể tạo ra một mùa nho ngon và các nghiên cứu ban đầu đã chỉ ra rằng khí hậu ấm lên có thể mang lại lợi ích cho một số vùng trồng nho, nhưng sự thay đổi khí hậu quá mức có thể là thảm họa đối với nhà sản xuất rượu. Người ta ước tính rằng cứ mỗi độ C mà nhiệt độ trung bình tăng lên, vụ thu hoạch sẽ được dự đoán trong khoảng một tuần. Những thay đổi theo chu kỳ này trong mùa sinh trưởng ở một số vùng rượu vang đã được biết là nguyên nhân khiến một số loại nho chín kém và dẫn đến giảm chất lượng rượu vang thu được.
Nhiệt độ cao và hạn hán ảnh hưởng không nhỏ tới các vườn nho ở châu Âu (Nguồn: Copernicus EU)
Ngày càng có nhiều vùng sản xuất rượu vang bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ tăng và đang đối mặt với câu hỏi hóc búa về sự nóng lên toàn cầu, áp dụng các kỹ thuật để giảm tác động của tác động khí hậu, chẳng hạn như trồng cây nho ở vùng đất nông để giảm lượng nước tiêu thụ, áp dụng hệ thống tưới tiêu có kiểm soát và che nắng cho nho.
Ngoài ra, với sự gia tăng nhiệt độ, sự ra hoa xảy ra sớm hơn ở dây leo, điều này có thể gây ra vấn đề trong trường hợp có sương giá.
Các hiện tượng thời tiết cực đoan
Một hậu quả khác của biến đổi khí hậu là sự gia tăng số lượng các sự kiện thời tiết khắc nghiệt. Đặc biệt, số vụ cháy ở các vùng nóng như miền nam nước Pháp, Australia hay California. Nhiệt độ tăng cao và biến đổi khí hậu đang dẫn đến sự gia tăng gió lớn, khiến các đám cháy bắt đầu bùng phát và khiến chúng bùng phát nhanh chóng, điều này nhanh chóng trở nên không thể kiểm soát được.
Hương vị bị thay đổi do biến đổi khí hậu
Thời tiết cực đoan có thể giết chết cả những cây nho khỏe mạnh nhất, nhưng phần lớn mối đe dọa khí hậu là một mối đe dọa vô hình: những thay đổi hóa học trong quả mọng.
Đó là bởi vì chất lượng rượu vang, ở mức độ chi tiết nhất, đạt được sự cân bằng giữa 3 khía cạnh chính của quả mọng: đường, axit và các hợp chất thứ cấp. Đường tích tụ trong quả mọng khi cây nho quang hợp và liên kết axit bị phá vỡ khi nho chín. Các hợp chất thứ cấp - về cơ bản là các hóa chất ngoài những chất cần thiết cho quá trình trao đổi chất cốt lõi của cây - tích lũy trong mùa. Những chất được gọi là anthocyanin tạo màu đỏ cho nho và bảo vệ cây khỏi tia UV. Những loại khác được gọi là tannin tạo cho rượu có vị đắng và cảm giác khô miệng. Đồng thời, các chất đó giúp cây bảo vệ khỏi sự thèm thuồng của động vật ăn cỏ và các loài gây hại khác.
Ba thành phần này tạo nên hương vị rượu vang. Do đó, hương vị rượu vang, bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố môi trường, bao gồm loại đất, lượng mưa và sương mù, tất cả những thứ bị chi phối bởi khí hậu.
Hương vị của rượu vang cũng thay đổi dễ dàng bởi các yếu tố môi trường (Nguồn: Internet)
Megan Bartlett, nhà sinh học thực vật nghiên cứu nghề trồng nho tại UC Davis, cho biết khi khí hậu của một vùng thay đổi, điều đó có thể phá vỡ sự cân bằng của đường, axit và các hợp chất thứ cấp bằng cách thay đổi tốc độ phát triển của chúng trong mùa sinh trưởng. Nho, giống như hầu hết các loại trái cây, phân hủy axit và tích tụ đường khi chúng chín. Ở nhiệt độ ấm hơn, quá trình chín bị thúc sớm, dẫn đến hương vị ngọt ngào bị ảnh hưởng.
Nấm men tiêu thụ những loại đường đó trong quá trình lên men và bài tiết rượu, do đó, việc lên men các loại quả mọng ngọt hơn sẽ dẫn đến nồng độ cồn trong rượu cao hơn - và thực sự, rượu vang ở những vùng ấm áp như miền Nam nước Pháp đang ngày càng nồng nặc mùi rượu hơn. Cécile Ha, phát ngôn viên của Hội đồng Rượu vang Bordeaux cho biết đó là một xu hướng không mong muốn đối với người tiêu dùng trong khu vực, đặc biệt là khi nó đi kèm với việc giảm độ chua. Tính axit mang lại vị trái cây tươi và đảm bảo rằng rượu vang tồn tại nhiều năm trong hầm rượu.
Nếu câu chuyện chỉ đơn giản là về đường và axit, thì giải pháp sẽ tương đối đơn giản: Thu hoạch nho sớm hơn, trước khi chúng trở nên quá ngọt và vẫn giữ được vị chua. Nhưng những người trồng trọt cũng muốn hầm chứa các hợp chất thứ cấp tích tụ lại, bởi vì những hợp chất này tạo ra lớp hương thơm chính cho rượu vang hảo hạng. Điều này có thể buộc các nhà sản xuất rượu phải lựa chọn giữa việc thu hoạch sớm khi chưa phát triển đầy đủ tannin và anthocyanin hoặc thu hoạch muộn hơn khi quả mọng chứa nhiều hợp chất đó nhưng cũng quá ngọt.
Tác động không nhỏ tới nền kinh tế của ngành công nghiệp rượu vang
Rượu vang có thể không phải là trọng tâm rõ ràng khi xem xét các tác động của khí hậu, nhưng đối với một ngành dự kiến sẽ đạt 528,7 tỷ USD trên toàn cầu vào năm 2025, những thay đổi này có thể dẫn đến những thay đổi đáng kể đối với nền kinh tế khu vực và quốc gia. Hiệp hội những người trồng nho tại California ước tính rằng chỉ riêng tác động kinh tế của rượu vang do California sản xuất đối với nền kinh tế tiểu bang là 57,6 tỷ đô la vào năm 2015. Không chỉ tạo ra việc làm liên quan trực tiếp đến sản xuất, ngành công nghiệp rượu vang còn thu hút khách du lịch làm tăng chi tiêu cho các nhà hàng và khách sạn. Biến đổi khí hậu cũng đang tác động đến các công ty bảo hiểm những người đang thanh toán các yêu cầu bồi thường thiệt hại mùa màng do thiệt hại do sương giá và cháy rừng.
Những giải pháp nào có thể được thực hiện để cứu nghề trồng nho ?
Các nhà khoa học Pháp từ Viện Nghiên cứu Quốc gia về Nông nghiệp, Thực phẩm và Môi trường ( INRAE ) đã thực hiện một nghiên cứu nhằm đánh giá hậu quả của biến đổi khí hậu đối với rượu vang. Trước tình hình đó, họ đã đề xuất các giải pháp khả thi để cứu những vườn nho.
Tạo các giống nho có sức chống chịu cao
Một trong những giải pháp là thay thế các giống nho hiện tại bằng các giống có khả năng chống chịu tốt hơn với điều kiện thời tiết nắng nóng. Những thay đổi này có thể tránh được một nửa tổn thất trong trường hợp nhiệt độ trái đất tăng 2 độ C. Nó có thể tăng lên hơn một phần ba trong trường hợp tăng 4 độ C.
Cũng chính những nhà khoa học này đã tiến hành nghiên cứu hơn 1100 giống nho khác nhau. Họ so sánh khả năng thích ứng của chúng với khí hậu khô cằn và khô cằn. Kết quả của công việc này là họ đã chọn ra 11 giống phổ biến nhất: Cabernet Sauvignon, Chasselas, Chardonnay, Grenache, Merlot, Mourvèdre, Pinot Noir, Riesling, Sauvignon Blanc, Syrah và Ugni Blanc. Bằng cách so sánh nghiên cứu này với kho lưu trữ của các nhà sản xuất rượu từ khắp nơi trên thế giới, họ đã có thể thiết lập một mô hình toán học. Thuật toán này có thể xác định sự ra hoa của những giống này và thời kỳ quả chín ở mỗi vùng rượu vang trên thế giới.
Thay đổi mô hình trồng nho
Mô hình này cho phép họ dự đoán sự tiến hóa của các giống nho theo ba kịch bản nóng lên toàn cầu, tức là không nóng lên, tăng 2 độ C và 4 độ C. Ngoài ra, họ có thể xác định các khu vực mà mỗi giống nho sẽ phát triển tốt nhất tùy theo sự gia tăng nhiệt độ này. Mặc dù sự thay đổi khí hậu sẽ ảnh hưởng đến nho và chất lượng của rượu vang bất kể điều gì xảy ra, nhóm các nhà nghiên cứu này vẫn phát hiện ra rằng có thể trao đổi một số giống nhất định, do đó giảm được tổn thất có thể xảy ra.
Ví dụ, Grenache và Mourvèdre có thể thay thế Pinot Noir và Merlot. Nói cách khác, điều này có nghĩa là các giống nho hiện đang được sử dụng ở Pays d'Oc sẽ thích nghi tốt hơn ở vùng Bordeaux trong trường hợp biến đổi khí hậu. Ở Burgundy, nó có thể giống như vậy, với sự thay thế Pinot Noir bằng Mourvèdre hoặc Grenache. Và ở Alsace, Riesling có thể nhường chỗ cho Trebbiano, thích nghi tốt hơn trong trường hợp nhiệt độ tăng.
Thay đổi văn hóa trồng trọt
Sự thay đổi giống nho theo vùng cũng sẽ có những hậu quả pháp lý và lập pháp , đặc biệt là do tên gọi xuất xứ. Các cuộc thảo luận cũng đã bắt đầu ở châu Âu để giúp các khu vực dễ dàng thay đổi các giống mà họ trồng.
Hơn nữa, một hạn chế khác đối với sự thay đổi khí hậu đối với rượu vang này có thể là thời gian thích ứng của những người trồng nho với các kỹ thuật canh tác mới. Nhưng cũng là lúc người tiêu dùng thích nghi và chấp nhận thay đổi thói quen.
Sự xuất hiện của các vùng trồng nho mới
Một bằng chứng khác về những thay đổi đang diễn ra: nhiều quốc gia ở vĩ độ cao hơn đang bắt đầu sản xuất rượu vang. Đây là trường hợp ví dụ, ở Anh , nơi số lượng trang trại đang tăng lên.
Kết luận
Mặc dù nắng nóng là một trong những vấn đề chính, nhưng việc thiếu nước sẽ có tác động lớn nhất đến các vườn nho. Thân cây nho có thể chịu được nhiệt độ lên tới 40°C nếu được tưới tiêu tốt. Trong tương lai, đây sẽ là chìa khóa thành công. Một giải pháp khác có thể là học hỏi từ canh tác hữu cơ. Ví dụ, bằng cách để dây leo cao tới 2 mét, lá sẽ bảo vệ quả khỏi ánh nắng mặt trời và sức nóng.
Ngành công nghiệp rượu vang đã được xây dựng trên tầm nhìn lâu dài. Nó có rất ít sự lựa chọn khi những cây nho mới có thể mất nhiều năm để sản xuất và các khoản đầu tư dựa trên tầm nhìn kéo dài hàng thập kỷ. Nhưng điều đó không có nghĩa là nó chia sẻ một dự báo hoặc chiến lược duy nhất. Các vườn nho và nhà máy rượu vang có thể thấy một số dấu hiệu giống nhau nhưng lại hình dung ra một loạt kịch bản hoàn toàn khác. Một số thay đổi mà chúng ta đang chứng kiến ngày nay có thể phản ánh bản chất bảo thủ của các nhà lãnh đạo trong một ngành được xây dựng dựa trên truyền thống — một chút bảo hiểm, đề phòng.
Có một điều chắc chắn là trong tương lai, hành vi của người tiêu dùng sẽ phải thay đổi. Thật vậy, người tiêu dùng sẽ phải thích nghi với “nghề trồng nho mới” này. Và họ sẽ phải tiêu thụ “có trách nhiệm” và ưu tiên những loại rượu được sản xuất thân thiện với môi trường.
