Hiện Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) đang nằm trong danh sách các "ông lớn" doanh nghiệp Nhà nước đang gánh khoản nợ phải trả khổng lồ. Không chỉ vậy, sau khi loạt lãnh đạo chủ chốt bị kỷ luật, phải từ chức hoạt động sản xuất kinh doanh của Vinacomin gặp nhiều khó khăn.
Báo cáo của Thanh tra Bộ Tài chính tiết lộ loạt các công ty khai thác khoáng sản đang thua lỗ. (Ảnh minh họa: Website Vinacomin)
Số nợ gấp 1,6 lần vốn sở hữu của Vinacomin?
Dựa vào báo cáo tài chính hợp nhất 6 tháng đầu năm 2022, Vinacomin ghi nhận khoản nợ phải trả lên đến 74,4 nghìn tỷ đồng. Trong đó nợ ngắn hạn là hơn 44,4 nghìn tỷ đồng, nợ dài hạn là hơn 30 nghìn tỷ đồng. Được biết, tổng nợ phải trả hiện gấp 1,6 lần vốn sở hữu của Vinacomin.
Vinacomin có hai khoản nợ lớn nhất là nợ bạn hàng (hơn 12,6 nghìn tỷ đồng) và vay thuê tài chính (hơn 30 nghìn tỷ đồng). Riêng các khoản vay thuê tài chính, Vinacomin có khoản nợ ngắn hạn hơn 11,8 nghìn tỷ đồng và hơn 26,2 nghìn tỷ đồng vay dài hạn. Do nợ vay lớn, Vinacomin phải trả tới 1,1 nghìn tỷ đồng lãi suất vốn vay trong nửa đầu năm ngoái. Tính bình quân mỗi ngày, Vinacomin phải trả tới hơn 6,5 tỷ đồng tiền lãi.
Tổng tài sản của Vinacomin tại thời điểm giữa năm 2022 là hơn 120 nghìn tỷ đồng, so với hồi đầu năm tăng nhẹ. Trong đó, tài sản ngắn hạn hơn 48 nghìn tỷ đồng, tài sản dài hạn hơn 72 nghìn tỷ đồng. Doanh thu thuần đạt hơn 68,8 nghìn tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế là hơn 2 nghìn tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế đạt hơn 1,6 nghìn tỷ đồng.
Bên cạnh đó, Vinacomin đang đầu tư tài chính vào 15 công ty liên doanh liên kết (nhiều nhất là doanh nghiệp kinh doanh Nhà và Hạ tầng với 61 tỷ đồng) và 6 đơn vị khác với tổng số tiền hơn 4,2 nghìn tỷ đồng. Đặc biệt, báo cáo về việc giám sát tình hình tài chính, hoạt động sản xuất kinh doanh của Vinacomin, Bộ Tài chính cho biết đến thời điểm 31/12/2020, công ty mẹ Vinacomin có các khoản đầu tư tài chính dài hạn vào các công ty con, công ty liên kết. Thế nhưng, một số công ty con có kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh bị lỗ và vẫn còn lỗ lũy kế.
Đơn cử như Công ty cổ phần Cromit Cổ Định Thanh Hóa lỗ 30,8 tỷ đồng, lỗ lũy kế là 252 tỷ đồng, bằng 63% vốn điều lệ. Công ty cổ phần Sắt Thạch Khê lỗ lũy kế là 21 tỷ đồng. Công ty cổ phần Đồng Tả Phời lỗ 203,4 tỷ đồng, lỗ lũy kế là 230,5 tỷ đồng, bằng 50,3% vốn điều lệ…
Đáng lưu ý, một số đơn vị phải đưa vào giám sát tài chính đặc biệt do có dấu hiệu mất an toàn tài chính. Đơn cử như Công ty than Hà Lầm có hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu hai năm liên tiếp cao hơn mức quy định (trên 10 lần). Một số đơn vị đầu tư vốn nhiều năm đến nay đã tạm dừng hoạt động, gây nên rủi ro thu hồi vốn. Bao gồm Công ty cổ phần Cromit Cổ Định Thanh Hóa, Công ty cổ phần Sắt Thạch Khê…
Chính vì thế, Bộ Tài chính đề nghị Ủy ban Quản lý vốn nhà nước chỉ đạo Vinacomin lập phương án, thực hiện sắp xếp lại cơ sở nhà, đất, xử lý các vấn đề tồn tại tài chính để có kế hoạch cổ phần hóa công ty mẹ - Vinacomin đảm bảo tính khả thi, hoàn thiện đề án tái cơ cấu giai đoạn 2021 - 2025.
Về việc đầu tư vào các công ty con, theo Bộ Tài chính, một số công ty con của Vinacomin cùng đầu tư vốn vào các công ty khác trong tổ hợp tập đoàn là chưa phù hợp với quy định. Do đó, để đảm bảo tái cơ cấu Tập đoàn các công ty con cần thoái vốn. Thực hiện trích lập, xử lý các khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho, tổn thất các khoản đầu tư, nợ phải thu khó đòi và bảo hành sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, công trình xây dựng tại doanh nghiệp theo đúng quy định.
Từ các chỉ số tài chính cơ bản có thể thấy gì?
Hàng tồn kho của Vinacomin đến ngày 30/6/2022 lên tới hơn 22,3 nghìn tỷ đồng (tăng 28% so hồi đầu năm). Chủ yếu là than thành phẩm chiếm hơn 11,4 nghìn tỷ đồng, nguyên vật liệu hơn 2,5 nghìn tỷ đồng, chi phí sản xuất kinh doanh dở dang hơn 4,3 nghìn tỷ đồng, hàng hóa hơn 2,4 nghìn tỷ đồng…
Hiện Vinacomin có khoản phải thu lên đến hơn 12 nghìn tỷ đồng, phần lớn là phải thu ngắn hạn. Những con nợ lớn nhất là Công ty mua bán điện – Tập đoàn Điện lực Việt Nam hơn 2,9 nghìn tỷ đồng, Formosa Hà Tĩnh hơn 260 tỷ đồng, Nhiệt điện Mông Dương hơn 657 tỷ đồng…
Tại thời điểm lập báo cáo, Vinacomin có hơn 270,8 tỷ đồng nợ khó đòi nhưng dự kiến chỉ thu hồi được 37,6 tỷ đồng. Trong đó, phần lớn nợ khó đòi của Vinacomin quá hạn rất lâu, chỉ có hơn 7,3 tỷ đồng là nợ ngắn hạn (từ 6-12 tháng). Còn lại hơn 194 tỷ đồng là nợ quá hạn (trên 3 năm).
Đáng chú ý là việc chi dùng các phí quản lý doanh nghiệp. Vinacomin dành tới gần 2,7 nghìn tỷ đồng cho hạng mục này chỉ trong nửa đầu năm, trong khi phí cho bán hàng chỉ hết 2,3 nghìn tỷ đồng. Trong gần 2,7 nghìn tỷ đồng phí quản lý doanh nghiệp (trong đó chi phí nhân viên quản lý là hơn 1,16 nghìn tỷ đồng), có hai khoản mục là chi phí dịch vụ mua ngoài lên đến hơn 193 tỷ đồng và chi phí khác bằng tiền hơn 925 tỷ đồng.
Nếu một doanh nghiệp muốn kết quả sản xuất kinh doanh tốt thì việc quản lý các phí doanh nghiệp phải hiệu quả. Vậy Vinacomin quản lý thế nào mà hai khoản này đã tiêu tốn tới hơn 1,1 nghìn tỷ đồng? Trên thực tế, con số này của 6 tháng đầu năm 2021 cũng rất cao (hơn 1,11 nghìn tỷ đồng).
Trước đó, vào năm 2022, Vinacomin cũng nhận tin không vui khi loạt lãnh đạo cấp cao bị kỷ luật do thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát... để một số cá nhân, đơn vị vi phạm trong sản xuất, kinh doanh, đầu tư một số dự án, trong quản lý khai thác than, trong đó có một số bị xử lý hình sự. Bên cạnh đó, ông Lê Minh Chuẩn đã bị kỷ luật cảnh cáo về Đảng và hành chính, phải từ chức Chủ tịch Hội đồng thành viên Vinacomin.
|
Những lãnh đạo Vinacomin bị kỷ luật Ủy ban Kiểm tra Trung ương tại kỳ họp ngày 20-22/6 quyết định cảnh cáo Ban Thường vụ Đảng ủy TKV nhiệm kỳ 2015-2020 và 2020-2025. Ba người bị cảnh cáo gồm ông Lê Minh Chuẩn (Ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ Khối doanh nghiệp Trung ương, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng thành viên); Đặng Thanh Hải (Phó bí thư Đảng ủy, Thành viên Hội đồng Thành viên, Tổng giám đốc); Nguyễn Ngọc Cơ (Phó tổng giám đốc, nguyên Đảng ủy viên Tập đoàn). Ông Phan Xuân Thủy, Đảng ủy viên, Phó tổng giám đốc TKV, bị khiển trách. Ngoài kỷ luật một số lãnh đạo, Ủy ban Kiểm tra Trung ương yêu cầu Ban Thường vụ Đảng ủy TKV chỉ đạo xem xét, xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến vi phạm nêu trên. |
