Tiếp diễn tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Hồng
Câu chuyện khai thác cát trái phép trên sông Hồng tuy không mới, nhưng hệ lụy mà nó để lại thì chẳng bao giờ là cũ. Không chỉ trục lợi, gây thất thoát tài nguyên khoáng sản quốc gia, hoạt động khai thác cát thiếu kiểm soát, vượt quá mức - còn là nguyên nhân chính và là nguyên nhân trực tiếp gây ra tình trạng biến dạng lòng dẫn sông Hồng, dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng khác. Nhưng dưới lòng sông là cát - một loại khoáng vật ngày một đắt giá, trong cơn khát nguồn cát phục vụ xây dựng, phát triển kinh tế nên tình trạng vận chuyển, tiêu thụ cát lậu trên sông, chưa khi nào hết "nóng".
Tình trạng đáy lòng dẫn bị tụt thấp, dẫn đến mực nước cũng bị hạ thấp đã nhiều lần được Viện Quy hoạch thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đưa ra cảnh báo nhưng vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Trong khi hiện tượng này, nếu tiếp tục xảy ra sẽ tiếp diễn nhiều hệ lụy nghiêm trọng như xói lở ven bờ, thiếu nước sản xuất và sinh hoạt; ảnh hưởng đến an ninh lương thực, gia tăng xâm nhập mặn ven bờ và ô nhiễm dòng sông; có thể khiến giao thông thủy tê liệt.
Vấn đề nghiêm trọng như vậy nhưng dưới lòng sông là cát - một loại khoáng vật ngày một đắt giá, trong cơn khát nguồn cát phục vụ xây dựng, phát triển kinh tế.
Ảnh minh họa.
Tiêu biểu như khu vực bến cát thuộc địa bàn xã Vạn Điểm, huyện Thường Tín, Hà Nội… đã nhộn nhịp với cảnh tượng "trên bến dưới thuyền". Do khối lượng cát trên tàu cập bến là rất lớn, ước tính gần 1.000m3 nên máy xúc hoạt động hết công suất để vận chuyển.
Cát bốc lên đến đâu, xe tải chở đi ngay đến đó. Hoạt động mua bán vận chuyển tiêu thụ cát lậu diễn ra một cách công khai, vì theo tiết lộ của chính chủ tàu, số cát này không hề có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc.
Lãnh đạo UBND xã Hồng Vân, huyện Thường Tín, Hà Nội cho biết: Nguồn gốc các hàng hóa. Địa phương thẩm quyền của xã không có thẩm quyền đi kiểm tra nguồn gốc hóa đơn chứng từ nguồn gốc của các loại hàng hóa này. Rất mong cơ quan chức năng kiểm tra giám sát nguồn gốc của các hàng hóa này.
Theo quy định, trong quá trình vận chuyển, kinh doanh cát sỏi lòng sông chủ phương tiện phải mang theo hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc và khối lượng hợp pháp. Trên thực tế, tại các địa phương hiện nay có nhiều mỏ cát lòng sông Hồng đang được cấp phép nhưng hầu như hàng năm chỉ được khai thác tối đa với một khối lượng khiêm tốn.
Khi tàu vi phạm, bị lực lượng cảnh sát đường thủy bắt giữ về hành vi vận chuyển và kinh doanh cát lậu tại địa bàn, với thâm niên nhiều năm trong nghề, chủ tàu này đã tiết lộ về số lượng cát thực tế có hóa đơn được vận chuyển trên sông.
Hay sông Hồng đoạn chảy qua địa bàn xã Vĩnh Lại, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Chỉ một khúc sông, hiện có 3 doanh nghiệp được cấp phép khai thác cát. 1 tàu hút thì có 3-4 tàu chờ ăn hàng. Tàu này rời đi, lập tức tàu khác lại tấp vào. Cả khúc sông chẳng khác nào một đại công trường. Theo quy định, doanh nghiệp phải cắm mốc để nhận diện vị trí ranh giới mỏ được khai thác- nhưng tìm đỏ mắt cũng không thấy.
Lãnh đạo UBND xã Vĩnh Lại, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ cho biết: Xã thường xuyên giao công an, cán bộ địa chính… kiểm tra xem có vào sát bờ hay không, hay nằm trong vị trí. Có Doanh nghiệp nào làm trái quy định chúng tôi sẽ báo cáo huyện, Sở và Phòng tài nguyên môi trường.
Cách vị trí đó không xa, tại địa bàn xã Cao Xá, huyện Lâm Thao, nhiều tàu hút công suất lớn còn thường xuyên áp sát bờ khai thác.
Trong khi địa phương "né tránh" cung cấp thông tin - thì hàng ngày cát ở lòng sông Hồng vẫn được khai thác và tiêu thụ bằng nhiều hình thức. Bán trực tiếp trên sông. Hoặc bơm thẳng lên bãi tập kết.
Trên giấy tờ, các doanh nghiệp đều được cấp phép khai thác với khối lượng khiêm tốn, dao động ở mức lần lượt là 17.000 m3, 40.000m3 hoặc 49.000m3 trong năm. Vậy với tốc độ và tần suất khai thác như trên thực tế- thì đơn vị nào sẽ giám sát và đảm bảo việc thực hiện của doanh nghiệp là đúng quy định pháp luật. Trong khi, tại địa bàn Phú Thọ, hiện đang có 17 doanh nghiệp được cấp phép khai thác trên dọc tuyến sông Hồng
Tại một số nơi, dù không được cấp phép nhưng nhiều thời điểm cát tặc vẫn hoạt động rầm rộ … Như vị trí sông Hồng giáp ranh với xã Võng La, huyện Đông Anh đều đặn hàng ngày, cát tặc hoạt động từ 8 giờ tối đến 5-6 giờ sáng ngày hôm sau.
Báo động tình trạng sạt lở bờ sông Hồng
Các địa phương ven sông Hồng đang hứng chịu những hậu quả trực tiếp khi mà lòng dẫn dòng sông bị biến dạng khiến đáy sông tụt thấp.
Đất đai lở xuống sông bao nhiêu… Thì lòng sông lại tiến sát vào nhà dân bấy nhiêu. Cuộc xâm chiếm của dòng chảy sông Hồng bỗng dưng đẩy nhà cửa, đất đai của người dân đứng trước nguy cơ trôi sông. Hiện tại, có vị trí nhà dân gần nhất cách điểm sạt lở chỉ còn 25m.
Với tốc độ sạt lở hiện nay rất nghiêm trọng. Một thời gian sẽ sạt lở từ 8-10m. Nếu sạt vào khu dân cư việc di dời dân đến nơi an toàn gặp nhiều khó khăn.
Các địa phương ven sông Hồng đang hứng chịu những hậu quả trực tiếp khi mà lòng dẫn dòng sông bị biến dạng khiến đáy sông tụt thấp. Dù chưa có con số thống kê cụ thể về diện tích đất đai, ruộng vườn đã trôi sông nhưng thực tế những gì đang diễn ra, hiện tượng sạt lở bờ sông vẫn đang tiếp diễn dưới nhiều hình thức tại các địa phương nơi có sông Hồng chảy qua.
Chẳng còn là nguy cơ nữa. Ở một vị trí khác, thuộc xã Phùng Nguyên, huyện Lâm Thao, bờ sông Hồng sạt lở trong phút chốc đã đẩy nhiều hộ gia đình lâm vào bi kịch, khi bất đắc dĩ thành người vô gia cư.
Dự báo trước nguy cơ sạt lở, cách đây một vài năm nhiều vị trí bờ sông đã được địa phương lập dự án, thiết kế xây dựng bờ kè kiên cố. Hàng chục tỷ đồng đã được đổ các tuyến đê kè này. Nhưng "người tính không bằng dòng nước chảy" tại một số vị trí, bờ kè đã không còn tác dụng, bị cuốn phăng hoặc sụp xuống.
Theo Thành Vũ/Diễn Đàn Sự Thật
https://www.facebook.com/groups/4054824701243922/posts/7261280417264985/
