Trước đó, chúng tôi đăng tải bài viết “Thái Bình: Bãi tập kết, chế biến than ‘bức tử’ môi trường”, nội dung bài viết phản ánh việc 02 công ty: Công ty TNHH Phú Thọ (Công ty Phú Thọ), trụ sở: phường Bồ Xuyên, thành phố Thái Bình, tỉnh Thái Bình và Công ty TNHH đầu tư quốc tế Chí Quang (Công ty Chí Quang), trụ sở: phường Phúc Thành, thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình tổ chức tập kết, chế biến than trên diện tích hàng ngàn m2 đất ở xã Thái Thọ, huyện Thái Thuỵ đã gây ô nhiễm nghiêm trọng, và địa phương phải đưa khuyến cáo về việc mất ổn định an ninh trật tự nếu không giải quyết dứt điểm tình trạng này.
Hình ảnh từ trên cao cho thấy Công ty Phú Thọ và Công ty Chí Quang đã “hô biến” gần như toàn bộ diện tích đất dự án xây dựng Nhà máy gạch không nung, bê tông thương phẩm và đất làm hành lang bảo vệ đê, hành lang thoát lũ thành khu tập kết, chế biến than
Mở rộng tìm hiểu, PV tiếp tục phát hiện 02 công ty trên dính nhiều vi phạm trong qua trình thực hiện chủ trương đầu tư dự án, có dấu hiệu sử dụng sai mục đích hàng ngàn m2 đất, trong đó có cả đất làm hành lang bảo vệ đê và làm hành lang thoát lũ. Cụ thể:
Đối với Công ty Phú Thọ, ngày 18/12/2015, UBND tỉnh Thái Bình ban hành Quyết định số 3188/QĐ-UBND về việc cho Công ty này thuê 30.876,1 m2 đất thuộc địa giới hành chính xã Thái Thọ để xây dựng Nhà máy sản xuất gạch không nung và kinh doanh vật liệu xây dựng. Trong đó, diện tích đất sử dụng để làm hành lang bảo vệ đê: 8.607,8 m; làm hành lang thoát lũ: 6.084,6 m. Hình thức thuê đất: Trả tiền thuê đất hàng năm; thời hạn thuê đất đến hết ngày 23/01/2064.
Đến ngày 18/8/2020, UBND tỉnh Thái Bình ban hành Quyết định số 2454/QĐ-UBND về việc điều chỉnh mục đích sử dụng đất và cho Công ty Phú Thọ thuê đất tại xã Thái Thọ.
Quyết định này đã điều chỉnh mục đích sử dụng đất tại Điều 1 Quyết định số 3188/QĐ-UBND của UBND tỉnh Thái Bình từ “Xây dựng nhà máy sản xuất gạch không nung và kinh doanh vật liệu xây dựng” thành “Xây dựng khu tập kết chế biến than và sản xuất gạch không nung, bê tông thương phẩm” (đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp - SKC).
Qua đó thu hồi 3.320,3 m2 đất (đất giao thông: 1.651,6 m; đất thủy lợi: 1.668,7 m) của UBND xã Thái Thọ, cho Công ty Phú Thọ thuê 13.317,9 m đất để thực hiện dự án.
Đối với phần diện tích 4.914,5 m2 đất còn lại trong tổng diện tích đã thu hồi để: Làm hành lang bảo vệ đê: 2.316,3 m; làm hành lang thoát lũ: 2.598,2 m.
Về phía Công ty Chí Quang, ngày 24/4/2017, UBND tỉnh Thái Bình ban hành Quyết định số 1016/QĐ-UBND về việc phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất gạch không nung tại xã Thái Thọ cho Công ty này.
Đến ngày 21/2/2020, Ban Quản lý Khu kinh tế và các Khu công nghiệp tỉnh Thái Bình ra Quyết định số 20/QĐ-BQLKKT về việc phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng khu tập kết, chế biến than và sản xuất gạch không nung tại xã Thái Thọ của Công ty Chí Quang. Quyết định này thay thế Quyết định số 1016/QĐ-UBND ngày 24/4/2017 của UBND tỉnh Thái Bình.
Theo quyết định phê duyệt điều chỉnh trên, quy mô dự án của Công ty Chí Quang có công suất thiết kế (năm sản xuất ổn định) là 5.000.000 viên gạch xi măng cốt liệu/năm tương đương 9.000 tấn/năm; Chế biến than: 52.000 tấn/năm tương đương 40.000 m3/năm; Bến thủy nội địa chuyên dùng.
Dự án có tổng vốn đầu tư: 27.928.827.668 đồng; thời hạn hoạt động của dự án là 49 năm kể từ ngày 24/4/2017. Tiến độ thực hiện dự án kể từ ngày được bàn giao đất ngoài thực địa, chính thức hoạt động sản xuất kinh doanh từ tháng thứ 19 trở đi.
Cũng tại Quyết định số 20/QĐ-BQLKKT nêu trên đã quy định rõ các điều kiện đối với nhà đầu tư thực hiện dự án: Có trách nhiệm triển khai thực hiện dự án đầu tư theo đúng tiến độ đầu tư và các nội dung quy định tại quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư, tuân thủ các quy định của pháp luật về đầu tư, đất đai, xây dựng, bảo vệ môi trường, lao động, đê điều, quản lý cảng bến thủy nội địa và quy định của pháp luật có liên quan; thực hiện chế độ báo cáo định kỳ về tình hình hoạt động của dự án theo quy định.
Ngoài ra, nhà đầu tư phải thực hiện thủ tục hành chính về bảo vệ môi trường hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường của dự án theo quy định của pháp luật trước khi đưa dự án vào hoạt động sản xuất kinh doanh.
Như vậy, theo các quyết định của UBND tỉnh Thái Bình về việc phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư các dự án của Công ty Phú Thọ và Công ty Chí Quang, thì ngoài việc sử dụng đất quy hoạch làm khu tập kết, chế biến than thì các doanh nghiệp này phải xây dựng Nhà máy sản xuất gạch không nung, bê tông thương phẩm.
Khu tập kết, chế biến than nằm ngay sát khu dân cư, các thiết bị, máy móc nghiền, sàng than hoạt động suốt ngày đêm đã gây ô nhiễm tiếng ồn nghiêm trọng
Thế nhưng, trên thực tế cả 02 công ty trên đã bất chấp các quy định pháp luật về đầu tư, đất đai, xây dựng dự án, cố tình phá vỡ chủ trương đầu tư đã được UBND tỉnh Thái Bình phê duyệt. Xác định hành vi vi phạm cụ thể của các doanh nghiệp này là sử dụng gần như toàn bộ diện tích đất của dự án để làm khu tập kết, chế biến than. Hoàn toàn không có dấu hiệu xây dựng các nhà máy sản xuất gạch không nung, bê tông thương phẩm theo quyết định điều chỉnh đã được phê duyệt (?!)
Và, đây được cho là nguyên nhân chính dẫn đến việc gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng diễn ra trong thời gian qua trên địa bàn xã Thái Thọ. Hậu quả thì ai cũng biết, là môi trường sống, sức khoẻ người dân địa phương đang bị đưa ra đánh đổi để doanh nghiệp… phát triển.
Trước sự việc trên, dư luận xã hội đặc biệt quan tâm đến vai trò, trách nhiệm quản lý nhà nước của các cấp chính quyền tỉnh Thái Bình trong việc kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện dự án của 2 doanh nghiệp trên.
Về phía chính quyền xã Thái Thọ, xác nhận với PV qua điện thoại về tình hình sử dụng đất của Công ty Phú Thọ và Công ty Chí Quang, ông Nguyễn Ngọc Rinh – Chủ tịch xã này cho biết: Cả 2 công ty này đều sử dụng phần diện tích đất dự án xây dựng Nhà máy gạch không nung, bê tông thương phẩm để làm khu tập kết, chế biến than.
Ngoài ra, theo tìm hiểu được biết hiện nay các cơ quan chức năng huyện Thái Thuỵ đang tiến hành tranh tra, kiểm tra tình hình hoạt động tại khu tập kết, chế biến than trên.
Về nội dung này, PV đã liên hệ với ông Nguyễn Mạnh Hùng – Trưởng Phòng TN&MT huyện Thái Thuỵ để tìm hiểu nội dung và kết quả kiểm tra, thanh tra vụ việc.
Qua điện thoại ông Hùng cho biết: “Chúng tôi chỉ kiểm tra, thanh tra về vấn đề môi trường theo phản ánh của người dân. Hiện nay chưa có kết luận bởi đang chờ kết quả quan trắc môi trường”.
Nhận thấy, dù kết quả thanh tra vụ việc trên như thế nào thì đây cũng chỉ giải quyết (nếu có) được phần ngọn, bởi gốc rễ của vấn đề nằm ở chỗ Công ty Phú Thọ và Công ty Chí Quang đang ngang nhiên phá vỡ quy hoạch sử dụng đất, chủ trương đầu tư đã được UBND tỉnh Thái Bình phê duyệt theo các quyết định nêu trên. Vậy, không hiểu nguyên nhân nào mà nội dung quan trọng này lại không được đưa vào kế hoạch thanh tra, kiểm tra?
Bất chấp lệnh cấm nhập than từ chính quyền sở tại, các công ty vẫn ngang nhiên vận chuyển, tập kết than lên bãi từ những con tàu cỡ lớn đỗ dưới lòng sông Trà Lý
Đến đây dư luận xã hội phải đặt câu hỏi, nếu không có sự buông lỏng quản lý, thiếu cơ chế giám sát từ chính quyền sở tại thì liệu rằng các doanh nghiệp trên có ngang nhiên sử dụng sai mục đích hàng ngàn m2 đất để tạo lên những núi than khổng lồ, là nguyên nhân gây ô nhiễm mà không hề bị kiểm tra, xử lý.
Đây có phải là hành vi “tiếp tay” cho Công ty Phú Thọ và Công ty Chí Quang tàn phá môi trường sống của người dân trong suốt khoảng thời gian qua. Tất cả những băn khoăn, câu hỏi trên chúng tôi xin kính gửi đến lãnh đạo tỉnh Thái Bình để tìm câu trả lời.
Chúng tôi sẽ tiếp tụ thông tin vụ việc.
