Nhiều trái chủ chỉ muốn nhận lại tiền, không muốn nhận tài sản?

Vào ngày 5/3, Chính phủ đã ban hành Nghị định 08/2023 về chào bán, giao dịch trái phiếu riêng lẻ mới. Đáng chú ý, quy định cho phép doanh nghiệp thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn bằng tài sản khác; kéo dài kỳ hạn không quá 2 năm; tạm hoãn quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, thời gian phân phối trái phiếu...

Ông Nguyễn Thạch Cương (Đống Đa, Hà Nội) là một nhà đầu tư trái phiếu Tân Hoàng Minh cho hay, ông chỉ mong muốn nhận lại tiền chứ không muốn trả nợ trái phiếu bằng tài sản. Do tiền đầu tư trái phiếu của trái chủ đầu tư riêng lẻ thường rất ít không đủ đổi lấy bất động sản. Bên cạnh đó, các bất động sản của Tân Hoàng Minh giá thường rất cao. Nhiều người cũng sợ phát sinh rắc rối khi phải đồng sở hữu bất động sản với các nhà đầu tư khác. Ông chỉ mong trong thời gian sớm nhất doanh nghiệp bán tài sản và trả lại tiền cho nhà đầu tư.

Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet.

Nhiều trái chủ cũng tỏ ra lo ngại về giá trị, tính pháp lý, thanh khoản của tài sản đảm bảo mà doanh nghiệp phát hành mang ra đổi nợ. Theo một trái chủ của Công ty CP Quang Thuận cho rằng Nghị định 08 chỉ có lợi cho doanh nghiệp. Hiện niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang sụt giảm nghiêm trọng. Theo chị, nếu chủ đầu tư chấp nhận đổi lấy bất động sản thì giá trị của bất động sản liệu có đúng với giá thị trường và còn rủi ro về mặt pháp lý, thanh khoản.

Ngược lại, có nhiều nhà đầu tư cho hay họ vẫn chấp nhận trả nợ bằng bất động sản. Theo chị Diễm My - nhà đầu tư đang sở hữu trái phiếu của Tân Hoàng Minh, chị chấp nhận đổi trái phiếu lấy bất động sản nếu doanh nghiệp có kế hoạch này. Có tài sản nếu không lấy sợ đến lúc không còn gì để lấy, miễn là tài sản đó hợp pháp, đủ pháp lý. Tuy vậy, chị My cho biết Tân Hoàng Minh hiện tại gần như không hoạt động, tê liệt hoàn toàn do đó không có người đứng đầu phê duyệt trả tài sản cho nhà đầu tư.

Chị Nguyễn Tuệ An (TP.HCM) - nhà đầu tư 2 lô trái phiếu của một doanh nghiệp bất động sản lớn phía nam cho biết, do gặp khó khăn về dòng tiền nên doanh nghiệp này liên tục xin khất nợ trái phiếu đến hạn. Với lô trái phiếu trị giá 984 tỷ đồng đáo hạn ngày 7/3, doanh nghiệp vừa xin chậm trả lãi kỳ 4 vào ngày 7/3 cùng với đó xin gia hạn lô trái phiếu thêm 1 năm với lãi suất 13,685%/năm.

Chị An cho hay, với lô trái phiếu trên, doanh nghiệp đã trả lãi kỳ 4 ngày 7/3, chia 2 đợt, đợt 1 trả 50% tiền lãi, đợt 2 trả phần còn lại trong 10 ngày tới (tức 16/3) kèm lãi phạt 150%. Lô trái phiếu thứ 2 cũng đang xin chậm trả lãi kỳ 3. Doanh nghiệp hiện đang thiếu tiền nên phải làm như vậy, nhà đầu tư buộc phải chấp nhận và hy vọng họ triển khai bán hàng tốt hoặc được giải ngân tín dụng sẽ có nguồn tiền trả cho trái chủ. Theo chị An, sẽ chấp nhận đổi sang bất động sản trong trường hợp doanh nghiệp không đủ khả năng trả lãi. Hoặc nếu có nhóm kiện tổ chức phát hành ra tòa thì sẽ tham gia ép tổ chức phát hành bán tài sản đảm bảo trả nợ.

Chị cũng chia sẻ, phía doanh nghiệp cũng thông tin sẽ giảm giá bất động sản nếu đổi trái phiếu sang bất động sản. Đơn cử, giá hợp đồng một căn hộ của công ty ở Bình Dương là 2,4 tỷ đồng thì sẽ trả 1,6 tỷ đồng. Nếu mua tiền mặt thì được chiết khấu thêm 3%, nghĩa là còn khoảng 1,52 tỷ đồng. Nếu như có trái phiếu 2 tỷ đồng, mua nhà 1,6 tỷ đồng thì còn 400 triệu đồng, doanh nghiệp sẽ làm hợp đồng vay 15% trả dần theo định kỳ 3-6-9-12 tháng.

Trái chủ có thể sẽ gặp bất lợi?

Theo TS Nguyễn Quốc Việt - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR), Nghị định 08/2023 của Chính phủ không tạo thêm quyền hoặc nghĩa vụ cho cả bên trái chủ lẫn doanh nghiệp phát hành. Nghị định này đã cởi bỏ một số quy định thắt chặt phòng ngừa các rủi ro trục lợi hoặc lừa đảo trước đây, do đó so với các hành vi và nghĩa vụ nợ thông thường, các nghĩa vụ thanh toán các trái phiếu đến hạn phải đảm bảo và không có trì hoãn cũng như bị hạn chế về khả năng đàm phán đảo/hoán đổi nợ. Tuy nhiên, do bất đối xứng thông tin (các thông tin phía doanh nghiệp phát hành đưa ra không rõ ràng, so với các nghĩa vụ nợ thông thường lĩnh vực trái phiếu phức tạp hơn nên không thể nắm hết) nên sẽ có khả năng trái chủ là bên chịu các bất lợi trong quan hệ song phương. Rủi ro với nhà đầu tư trái phiếu đó là chỉ phía doanh nghiệp mới nắm chắc thông tin về tình trạng pháp lý, khả năng thanh khoản của các loại tài sản được đề xuất đưa ra hoán đổi các khoản nợ.

Cũng theo ông, có thể sẽ xảy ra trường hợp phía doanh nghiệp phát hành sẽ câu kết để có thể có hành vi trục lợi, hoặc đơn giản liên kết trái chủ chi phối ép các trái chủ đơn lẻ (không chiếm số đông).

Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet.

Tuy nhiên, trong Nghị định vẫn có quy định vẫn bắt buộc doanh nghiệp phải thực hiện đúng cam kết ban đầu nếu trái chủ (phần thiểu số) không đồng ý phương án tái cấu trúc hay đáo hạn trái phiếu.

Theo vị chuyên gia này, vì những yếu tố rủi ro và bất tương xứng trên, trong bối cảnh Nghị định 08 tái lập lại hành lang pháp lý cho phép các bên cơ cấu lại hoặc hoán đổi khoản nợ trái phiếu lấy tài sản đảm bảo khác, thì vẫn nên có các thể chế đảm bảo thỏa thuận tốt hơn so với các cơ chế xử lý nợ thông thường.

Được biết, việc đàm phán phải tuân thủ quy định của pháp luật và được trái chủ chấp thuận. Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải công bố thông tin bất thường, chịu hoàn toàn trách nhiệm về tình trạng pháp lý của tài sản sử dụng để thanh toán gốc, lãi trái phiếu theo quy định. Doanh nghiệp có trách nhiệm đàm phán để đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư. Doanh nghiệp vẫn phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với những trái chủ không chấp thuận phương án đàm phán kể cả khi trái chủ đại diện từ 65% tổng số trái phiếu trở lên chấp thuận việc thay đổi.