Thông báo Kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý, thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra nhiều khuyết điểm và sai phạm trong công tác quản lý, đầu tư, xây dựng các công trình điện.
Đáng chú ý, ở Long An việc quản lý, sử dụng đất để đầu tư xây dựng các nhà máy điện mặt trời, khởi công dự án, công tác nghiệm thu của chủ đầu tư trước khi đưa công trình vào sử dụng và công nhận vận hành thương mại còn tồn tại nhiều vi phạm. Cụ thể:
Về quản lý, sử dụng đất để đầu tư xây dựng các nhà máy điện mặt trời: Khi Thủ tướng Chính phủ chưa chấp thuận chủ trương cho UBND tỉnh Long An chuyển đổi mục đích sử dụng đất, rừng sản xuất đối với 128,84 ha sang mục đích đất công trình năng lượng, nhưng Tổng cục Lâm nghiệp đã hướng dẫn Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Long An tổ chức đấu giá cho thuê quyền sử dụng 124,84 ha đất có nguồn gốc đất, rừng sản xuất vào mục đích đất công trình năng lượng là vi phạm các quy định tại Thông tư số 14/2015/TTLT-BTNMT-BTP và Luật Đất đai 2013.
Đồng thời, UBND tỉnh Long An tổ chức đấu giá cho thuê quyền sử dụng 124,84 ha đất có nguồn gốc đất, rừng sản xuất vào mục đích đất công trình năng lượng còn vi phạm nghiêm trọng Luật Lâm nghiệp năm 2017.
Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra nhiều vi phạm trong quá trình đầu tư, vận hành các dự án điện năng lượng tại Long An. Ảnh minh họa.
Ngoài ra, trước khi UBND tỉnh Long An cho thuê đất, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Thạnh Hóa đã tổ chức bàn giao thực địa cho Công ty CP năng lượng Hanwha – BCG Băng Dương (124,8 ha), Công ty CP năng lượng BCG – Băng Dương (50 ha). Việc này vi phạm Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014.
Thanh tra Chính phủ còn chỉ ra, trong thiết kế kỹ thuật, Bộ Công thương đã phê duyệt sử dụng đất đối với một số dự án tăng sai so với định mức quy định với tổng diện tích 14,56 ha; UBND tỉnh Long An đã cho chủ đầu tư thuê đất để đầu tư xây dựng các nhà máy điện mặt trời vượt hạn mức quy định với tổng diện tích 11,05 ha; 06 chủ đầu tư đã tiến hành khởi công dự án khi chưa được UBND tỉnh Long An cho thuê đất với tổng diện tích 389,09 ha đất, đất rừng sản xuất.
Về điều kiện khởi công dự án: Chủ đầu tư của 04/08 dự án điện mặt trời đã vi phạm về điều kiện khởi công xây dựng công trình như khởi công dự án khi thiết kế bản vẽ thi công chưa được phê duyệt, mặt bằng xây dựng chưa được bàn giao. Việc này ảnh hưởng đến tiến độ thi công để đạt ngày vận hành thương mại trước các mốc thời gian 01/07/2019 vfa 01/01/2021 để được hưởng cơ chế khuyến khích giá điện cố định trong 20 năm.
Về việc kiểm tra công tác nghiệm thu của chủ đầu tư trước khi đưa vào sử dụng, vận hành thương mại: Qua kiểm tra, thanh tra phát hiện 08 dự án đã được (chủ đầu tư, công ty mua bán điện thuộc EVN…) đưa vào sử dụng khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiểm tra công tác nghiệm thu và ra văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của chủ đầu tư. Riêng dự án Nhà máy điện mặt trời GAIA (do Công ty CP năng lượng Hanwha-BCG Băng Dương làm chủ đầu tư) đến ngày vận hành thương mại (17/09/2020) và thời điểm thanh tra (06/2022) vẫn chưa có biên bản chấp thuận nghiệm thu PCCC.
Việc Công ty Mua bán điện công nhận ngày vận hành thương mại và mua điện của 8 nhà máy điện mặt trời nêu trên với giá cố định trong 20 năm khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa kiểm tra công tác nghiệm thu là vi phạm nghiêm trong các quy định của pháp luật. Từ những khuyết điểm, vi phạm nêu trên nên việc mua bán điện theo giá cố định tại các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ là chưa đủ cơ sở pháp luật.
Không chỉ tồn tại vi phạm ở các dự án điện mặt trời, ở Long An hai dự án nhiệt điện khí LNG Long An 1 và Long An 2 cũng tồn tại vi phạm. Cụ thể, Công ty VinaCaptial GS Energy Pte.Ltd chưa thực hiện ký quỹ hoặc bảo lãnh ngân hàng về nghĩa vụ ký quỹ để đảm bảo thực hiện dự án đầu tư với tỷ lệ 1% trên vốn đầu tư. Bên cạnh đó, UBND tỉnh Long An phê duyệt địa điểm xây dựng nhà máy nhiệt điện LNG Long An I và Long An 2 tại Khu dịch vụ công nghiệp Đông Nam Á Long An không có chức năng sản xuất công nghiệp và điều chỉnh phân khu chức năng vào quy hoạch phát triển khu công nghiệp khi chưa báo cáo Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét.
Từ những vi phạm nêu trên, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành có liên quan, UBND tỉnh Long An kiểm điểm, xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm đã nêu trong Kết luận thanh tra. Xem xét, xử lý việc thu hồi diện tích đất cho thuê vượt định mức quy định. Kiểm tra, rà soát, điều chỉnh, cấp nhật vị trí xây dựng nhà máy điện LNG Long An I và II vào Quy hoạch Khu công nghiệp Đông Nam Á, thực hiện thủ tục đầu tư dự án theo quy định….
