Thời gian qua, việc cấp phép khai thác khoáng sản tận thu diễn ra ồ ạt ở nhiều địa phương, khiến cho công tác giám sát, quản lý của chính quyền địa phương trở nên khó khăn, môi trường bị hủy hoại.
Cụ thể, tại xã Xuân Phú, huyện Thọ Xuân người dân cho hay thời gian qua Công ty CP Giống Phú Gia mới được gia hạn cấp phép tận thu đất để thực hiện Dự án Trại gà giống Xuân Phú. Hàng ngày, có hàng lượt xe tải hạng nặng, cơi nới thành thùng, che chắn sở sài, có dấu hiệu quá tải chạy suốt ngày làm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người dân và tiềm ẩn mất an toàn giao thông trên tuyến đường Hồ Chí Minh.
Dự án Trại gà giống Xuân Phú được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa chấp nhận chủ trương đầu tư qua Quyết định số 1866/QĐ-UBND ngày 01/6/2016. Sau đó, UBND tỉnh Thanh Hóa có Quyết định số 125/QĐ-UBND ngày 12/01/2017 về việc thu hồi đất và cho phép chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp cho Công ty CP Nông sản Phú Gia thuê đất để sử dụng vào mục đích: Xây dựng trại gà giống Xuân Phú. Tiến độ dự án: Khởi công xây dựng quý IV năm 2016 và đưa vào hoạt động quý IV năm 2017
Dự án trên thuộc nhóm B, cấp III, tổng mức đầu tư dự kiến 310 tỷ đồng; đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn khác ( sử dụng 100% vốn do chủ đầu tư sở hữu và vay thương mại), quy mô 120.000 con gà bố, mẹ/năm.
Sau khi hoàn thành các thủ tục về đất đai, ngày 02/12/2020, UBND tỉnh Thanh Hóa có Văn bản số 16900/UBND-CN đồng ý với đề nghị của Sở Tài nguyên và Môi trường cho phép Công ty CP giống Phú Gia được tận thu 39.937m2 đất thải trong quá trình thi công giai đoạn 2 dự án Trại Gà giống Xuân Phú ( khu đất có diện tích khoảng 8.000m2) để làm vật liệu san lấp; thời gian tận thu, vận chuyển không quá 03 tháng.
Trước đó, ngày 04/01/2020, UBND tỉnh Thanh Hóa nhận được Văn bản của Công ty CP Giống Phú Gia xin được tận thu đất, đá trong quá trình thi công. Tuy nhiên, UBND tỉnh chưa chấp thuận vì lý do chưa hoàn thành các thủ tục liên quan và chưa được cho thuê đất.
Văn bản gia hạn cho phép Cty CP Giống Phú Gia khai thác, vận chuyển tận thu dất do ông Lê Đức Giang-Phó chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa ký
Sau khi hết hạn thời gian tận thu trên, sau đề nghị của Công ty CP Giống Phú Gia. Ngày 24/3/2021, UBND tỉnh Thanh Hóa lại tiếp tục gia hạn cho Công ty khai thác, vận chuyển tiếp khối lượng còn lại khoảng 36.682m2 đất với thời gian 02 tháng.
Như vậy, để bảo đảm tiến độ mới được gia hạn. Ngày đêm, từ khu đất dự án hàng trăm lượt xe tải chở đất, cuốn theo bụi mịt mù chạy từ đường mòn Hồ Chí Minh qua Quốc lộ 47 về khu san lấp dự án. Theo quan sát của phóng viên Môi trường và Đô thị Việt Nam, mặc dù ngay chỗ ra vào dự án có sẵn hệ thống vòi nước nhưng chắc do “mải mê” chạy đua với thời gian nên chẳng chiếc xe tải nào được “tưới tắm”, trời nắng thì bụi mịt mù, trời mưa thì nhếch nhác, nhầy nhụa. Đơn cử một số xe tải cơ nới thành thùng, có dấu hiệu quá tải mang biển kiểm soát như: 36H-01322,36C-31853...thậm chí một số xe còn không mang biển kiểm soát vẫn lưu thông. Đối với những mỏ đất tận thu, không cần qua đấu giá như mỏ khai thác. Thủ tục cấp phép lại dễ dàng hơn so với cấp phép khai thác khoáng sản, chỉ cần làm cam kết bảo vệ môi trường và một số hồ sơ đơn giản khác là có thể xúc đất đi bán.
Nhiều xe tải mang logo Bình Xuân chở đất tận chạy ra từ khu dự án, thành xe được cơi nới.
Chiếc xe mang biển kiểm soát 36C-31853 đang vào để nhận đất
Vừa qua, lãnh đạo Bộ Công an, Cục CSGT ban hành kế hoạch tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm theo chuyên đề chở hàng quá tải trọng, quá khổ giới hạn, tự ý cải tạo phương tiện. Kế hoạch nhằm chủ động phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm người điều khiển, chủ phương tiện có hành vi vi phạm chở hàng quá tải trọng, quá khổ giới hạn, tự ý cải tạo phương tiện, thay đổi kích thước thành thùng xe trên đường bộ và các hành vi vi phạm pháp luật khác.
Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân cũng như ghi nhận của phóng viên tại đường Hồ Chí Minh qua địa phận huyện Thọ Xuân. Mặc dù có hàng trăm lượt xe ra vào dự án mỗi ngày nhưng không thấy bóng dáng lực lượng CSGT hay Thanh tra giao thông xuất hiện để xử lý. Được biết, đoạn đường này do Đội CSGT số 3 Phòng CSGT tỉnh Thanh Hóa thực hiện tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm.
Để có thông tin khách quan, PV đã có buổi trao đổi với ông Phạm Văn Niên-Chủ tịch UBND xã Xuân Phú. Ông cho biết “về hồ sơ liên quan đến Dự án Trại gà giống Xuân Phú do đồng chí Phó Chủ tịch phụ trách. Về dự án này, hàng ngày vẫn có cán bộ xã thường xuyên đi kiểm tra”. Sau đó, nhiều lần liên hệ lại với vị Chủ tịch xã, PV vẫn chưa tiếp cận được báo cáo Đánh giá tác động môi trường dự án trên.
Ông Phạm Văn Niên - Chủ tịch UBND xã Xuân Phú, huyện Thọ Xuân
Đất là một loại khoáng sản. Vì thế việc khai thác đất để làm vật liệu san lấp cũng là khai thác khoáng sản, phải theo Luật khoảng sản. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp lợi dụng lỗ hỏng cấp phép tận thu hạ có nền triển khai dự án để chở đất mang đi bán làm thất thoát tài nguyên và thuế Nhà nước.
Lợi nhuận khai thác đất là không hề nhỏ. Lợi nhuận thì doanh nghiệp hưởng, còn ô nhiễm môi trường thì người dân gánh chịu. Dự án Trại gà giống Xuân Phú nếu theo tiến độ thì quý IV năm 2017 sẽ đi vào hoạt động. Đến nay, dự án vẫn đang đang trong quá trình san lấp mặt bằng. Vậy phê duyệt báo cáo Đánh giá tác động môi trường từ tháng 9/2017 liệu còn phù hợp? Trách nhiệm của các cơ quan quản lý đến đâu khi để tình trạng ô nhiễm môi trường, xe quá tải lộng hành ngày đêm?
