Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết qua theo dõi tình hình vận hành hệ thống điện quốc gia, trong tháng 4 và đầu tháng 5 vừa qua, nắng nóng gay gắt kéo dài trên diện rộng đã kéo theo tiêu thụ điện tăng cao.
Mặc dù đợt nóng gay gắt đầu tháng 5 chỉ diễn ra trong ít ngày ở miền Bắc nhưng công suất và sản lượng tiêu thụ điện ở miền Bắc và toàn quốc cũng đã lên rất cao. Điển hình như ngày 6/5/2023, dù là ngày nghỉ cuối tuần nhưng công suất tiêu thụ toàn quốc cũng đã lên tới hơn 43.300 MW và sản lượng tiêu thụ ngày này trong toàn quốc cũng đã lên tới hơn 895 triệu kWh.
Dự báo trong các tháng 5, 6, 7 tiếp theo, miền Bắc bước vào cao điểm nắng nóng, phụ tải hệ thống điện quốc gia tiếp tục có xu hướng tăng và cao hơn kế hoạch vận hành hệ thống điện quốc gia đã được Bộ Công Thương phê duyệt.
Trong khi đó, tình hình thủy văn các hồ thủy điện trong vài tháng trở lại đây có nhiều diễn biến bất lợi, mực nước thấp hơn đáng kể so với trung bình nhiều năm.
Nhiều hồ thủy điện trên cả nước có nước về kém, lưu lượng nước về 4 tháng đầu năm của các hồ thủy điện phía bắc bằng khoảng 60-70% so với trung bình nhiều năm, nhiều hồ thủy điện khu vực miền Trung và miền Nam cũng có nước về kém.
Đến đầu tháng 5/2023, nhiều hồ thủy điện trên hệ thống đã về mực nước thấp, có nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh cung cấp điện và phục vụ nhu cầu dân sinh trong thời gian còn lại của mùa khô 2023.
Cụ thể, 10 hồ thủy điện thuộc EVN và nhiều hồ thủy điện của chủ đầu tư ngoài EVN đã về xấp xỉ hoặc dưới mực nước chết (tổng công suất khoảng 4.500 MW), trong đó có các hồ thủy điện của EVN như: Lai Châu, Trị An, Ialy, Bản Chát, Huội Quảng, Trung Sơn, Buôn Kuốp, Buôn Tua Srah, Srepok 3, Sông Ba Hạ.
Sản lượng còn lại trong hồ toàn hệ thống là 4,5 tỷ kWh, thấp hơn 1,6 tỷ kWh so với kế hoạch, thấp hơn 4,1 tỷ kWh so với cùng kỳ năm 2022.
Điển hình tại Quảng Nam, thủy điện A Vương Quảng Nam có dung tích hơn 343 triệu mét khối nước. Đây là một trong 3 thủy điện lớn trên thượng nguồn sông Vu Gia - Thu Bồn chi phối toàn bộ nguồn nước tưới và nước sinh hoạt của thành phố Đà Nẵng và một phần tỉnh Quảng Nam. Theo quy trình vận hành liên hồ chứa, hiện tại, mực nước của thủy điện này thấp hơn 6 mét so với quy định tích nước cho mùa cạn. Nếu tiếp tục phát điện, chỉ vài tuần nữa, nước trong hồ sẽ về mực nước chết.
Quảng Nam hiện có hơn 40 công trình thủy điện. Điều đáng nói là các thủy điện ở thượng nguồn tỉnh Quảng Nam nhưng lại chi phối gần như toàn bộ nguồn nước ngọt mà người dân thành phố Đà Nẵng đang sử dụng.
Dự báo miền Trung và Tây Nguyên sẽ đối mặt với khô hạn rất khốc liệt. Để ứng phó hạn hán, các chủ hồ thủy điện kiến nghị Trung tâm điều độ quốc gia hạn chế huy động các thủy điện phát điện. Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng vừa có văn bản đề nghị chính quyền các địa phương và các các đơn vị quản lý, vận hành hồ chứa theo nguyên tắc ưu tiên cân đối nguồn nước cấp cho hạ du trong thời gian còn lại mùa cạn, bảo đảm các yêu cầu sử dụng nước, giảm thiểu tối đa nguy cơ thiếu nước ở hạ du các lưu vực sông.
Theo Trung tâm DBKTTV quốc gia, hiện tượng El Nino sẽ xảy ra vào các tháng cuối năm 2023 làm cho nền nhiệt độ tăng cao và lượng mưa giảm thấp so với trung bình nhiều năm. Điều này làm cho lưu lượng về hồ các tháng cuối năm tiếp tục có xu hướng giảm thấp.
Trong những tháng cao điểm nắng nóng của mùa hè năm 2023, với những số liệu theo diễn biến thực tế và qua tính toán cho thấy trong trường hợp các tình huống cực đoan xảy ra như: Công suất cực đại (Pmax) của miền Bắc tăng trưởng 15% so với cùng kỳ năm 2022 (những ngày nắng nóng kéo dài); sự cố tổ máy hoặc chậm tiến độ sửa chữa, đưa vào vận hành nguồn mới; mức nước của các hồ thủy điện lớn giảm sâu... thì hệ thống điện miền Bắc sẽ gặp tình trạng rất khó khăn về cung cấp điện trong các tháng 5, 6; nhất là vào các giờ tiêu thụ điện cao điểm.
Nếu tình trạng hạn hán diễn ra nghiêm trọng trên diện rộng, không có lũ hoặc lũ về ở mức thấp thì tình hình cung cấp điện có thể tiếp tục còn khó khăn trong thời gian tiếp theo.
Để ứng phó với tình hình vận hành hệ thống điện quốc gia có nhiều khó khăn trong mùa hè năm nay, EVN mong nhận được sự chia sẻ và phối hợp của người dân và các khách hàng sử dụng điện thông qua việc triệt để sử dụng điện tiết kiệm, nhất là vào các giờ cao điểm trưa và tối. Cụ thể, từ 11h30 đến 14h30, buổi tối từ 20h00 đến 22h00.
Đồng thời, EVN cũng khuyến cáo khách hàng chú ý sử dụng hợp lý điều hoà nhiệt độ (đặt ở mức 26-27 độ C trở lên, sử dụng kết hợp với quạt) và không nên sử dụng đồng thời nhiều thiết bị điện có công suất lớn.
Trung tâm Điều độ Hệ thống điện quốc gia và các đơn vị điện lực khu vực miền Bắc sẽ lập kế hoạch cung cấp điện các tháng, đặc biệt là trong các tháng cao điểm nắng nóng từ tháng 5 đến tháng 8, đồng thời thông tin sớm cho các khách hàng lớn để chủ động điều chỉnh hoạt động sản xuất.
