Tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 5 của Quốc hội vào sáng 22/5, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023.
Tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, với số liệu, thông tin đầy đủ và chuẩn xác hơn so với báo cáo tại Kỳ họp thứ 4.
Khó về thanh khoản, dòng tiền
Báo cáo nêu rõ, Việt Nam là nền kinh tế đang phát triển và trong quá trình chuyển đổi, có độ mở lớn, quy mô còn khiêm tốn, sức chống chịu, năng lực cạnh tranh còn hạn chế, năng suất lao động chưa cao nên chịu tác động mạnh từ bên ngoài trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là về xuất khẩu, thương mại, đầu tư, tài chính, tiền tệ, tỉ giá, lãi suất; các chuỗi cung ứng bị đứt gãy; thu hút FDI bị ảnh hưởng vì đầu tư toàn cầu sụt giảm; cạnh tranh trên thị trường quốc tế gia tăng…
Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet.
Phó Thủ tướng nhắc lại, quý I/2023 tăng trưởng GDP đạt 3,32% thấp hơn cùng kỳ (5,03%), trong đó nhiều địa phương sản xuất công nghiệp tăng trưởng thấp, thậm chí so với cùng kỳ có địa phương tăng trưởng âm. Tổng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động giảm, trong khi số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động và giải thể tăng.
Phó Thủ tướng cho biết, tuy có nhiều cố gắng trong cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh nhưng lại chưa đáp ứng yêu cầu. Do bất cập nhiều năm tích tụ các thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản tiếp tục gặp khó khăn về thanh khoản, dòng tiền.
Về nguyên nhân, Phó Thủ tướng cho biết những hạn chế, bất cập nói trên có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Trong đó chủ yếu là do tình hình kinh tế, chính trị thế giới biến động nhanh, phức tạp, khó lường, nhiều diễn biến chưa có tiền lệ, vượt dự báo khiến công tác chỉ đạo điều hành gặp khó khăn, áp lực lớn.
Đặc biệt, đến nay những tồn tại, yếu kém nội tại nền kinh tế kéo dài từ lâu mới dần bộc lộ rõ trong điều kiện khó khăn, nhất là các thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp, ngân hàng yếu kém.
Công tác phân tích, trong một số trường hợp dự báo và phản ứng chính sách còn chưa kịp thời, hiệu quả. Một bộ phận cán bộ, công chức còn chưa quyết liệt, kịp thời, nhạy bén, ngoài ra còn có tâm lý né tránh, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, sợ sai...
Xử lý nghiêm cán bộ sợ sai, đùn đẩy trách nhiệm
Chính phủ cho rằng khó khăn, thách thức còn rất lớn trong thời gian tới, nền kinh tế tiếp tục chịu “tác động kép” từ các yếu tố tiêu cực bên ngoài và những hạn chế, bất cập nội tại kéo dài nhiều năm.
Chính phủ xác định tiếp tục thực hiện nhất quán mục tiêu giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.
Bên cạnh đó, nắm chắc tình hình, tăng cường phân tích, dự báo, kịp thời đưa ra chính sách phù hợp, hiệu quả, không để bị động, bất ngờ về chiến lược, chuyển trạng thái đột ngột. Tiếp tục thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội một cachs quyết liệt, hiệu quả. Tập trung cho các động lực tăng trưởng, tận dụng tốt các cơ hội và tạo không gian phát triển mới.
Giải pháp tiếp theo đó là thực hiện chính sách tiền tệ chắc chắn, chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, phối hợp đồng bộ với chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm.
Điều hành tỉ giá, lãi suất linh hoạt, phù hợp. Tập trung chỉ đạo hệ thống ngân hàng tiết giảm chi phí, phấn đấu tiếp tục giảm lãi suất cho vay. Bảo đảm thanh khoản hệ thống các tổ chức tín dụng, kiểm soát chặt chẽ chất lượng tín dụng, hạn chế nợ xấu phát sinh, cùng với đó đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt, triển khai hiệu quả gói tín dụng nhà ở xã hội 120.000 tỷ đồng.
Tăng cường quản lý thu ngân sách Nhà nước, bảo đảm thu đúng, thu đủ và thu kịp thời; triệt để tiết kiệm chi, nhất là chi thường xuyên. Nghiên cứu và đề xuất Quốc hội về những phương án đối với thuế tối thiểu toàn cầu và việc miễn, giảm, gia hạn các loại thuế, phí, lệ phí một cách phù hợp, hiệu quả.
Chính phủ cũng nhấn mạnh việc siết chặt kỷ luật, kỷ cương, nâng cao đạo đức công vụ, tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế; thực hiện lộ trình cải cách tiền lương. Hoàn thiện khẩn trương cơ chế về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung; xử lý nghiêm cán bộ sợ sai, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, né tránh khi thực thi công vụ.
Chính phủ sẽ đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian tới, phấn đấu năm 2023 tỉ lệ giải ngân đạt tối thiểu 95%; cùng với đó chú trọng thu hút các nguồn vốn đầu tư và khuyến khích các dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP). Đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, thi công, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về đất đai, tài nguyên, bãi đổ thải…
Thực hiện tạm ứng, nghiệm thu, thanh toán, thu hồi tạm ứng vốn đầu tư theo đúng quy định và ngay khi có khối lượng. Chủ động rà soát điều chuyển vốn theo thẩm quyền giữa các dự án chậm giải ngân sang các dự án có khả năng giải ngân tốt hơn, còn thiếu vốn.
