Theo báo cáo thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tháng 4 của FiinRatings có thể thấy, trong khi tháng 3 sôi động thì tháng 4 chỉ ghi nhận duy nhất 1 lô trái phiếu riêng lẻ được phát hành (lô trái phiếu trị giá 671 tỷ đồng từ CTCP North Star Holdings).
Lô trái phiếu duy nhất nói trên thuộc nhóm ngành bất động sản với kỳ hạn 16 tháng có lãi suất 14%/năm. Theo ghi nhận từ đầu năm đến nay thì đây cũng là mức lãi suất danh nghĩa cao nhất.
Vì thế cũng dẫn đến so với tháng 3 quy mô phát hành trong tháng chỉ tương đương 2,5% và bằng 2,25% so với cùng kỳ năm trước.
Nguồn ảnh: Internet.
Ngược lại, quy mô trái phiếu mua lại trước hạn trong tháng đạt gần 11.300 tỷ đồng, so với tháng trước giảm 41,6% và giảm 10% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, trong tháng có 61% giá trị trái phiếu mua lại đến từ nhóm ngân hàng (bao gồm VIB, Sacombank, VP Bank và BIDV).
Giá trị trái phiếu được các nhà băng mua lại trước hạn đã tăng 5,6 lần so với tháng 3 và tăng 2,4 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài ra, 8/12 lô trái phiếu được các ngân hàng mua lại có kỳ hạn 3 năm, đáo hạn trong giai đoạn 2024-2025.
Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet.
Theo FiinRatings thống kê, tính đến ngày 4/5, thị trường đã ghi nhận 98 tổ chức phát hành chậm thực hiện nghĩa vụ nợ TPDN với tổng giá trị là 128.500 tỷ đồng (tăng 13,6% so với lần cập nhật gần nhất).
Bên cạnh đó, thị trường TPDN cũng đã ghi nhận một số hoạt động cơ cấu lại nợ triển khai sau khi Nghị định 08 về thị trường trái phiếu được Chính phủ ban hành, cho phép kéo dài thời gian đáo hạn tối đa hai năm.
Chẳng hạn, CTCP Bất động sản Phát Đạt (Mã: PDR) vào ngày 4/5 đã gia hạn thời gian thanh toán 148 tỷ đồng dư nợ còn lại (theo mệnh giá phát hành) của lô trái phiếu PDRH2123002. Theo đó, Phát Đạt sẽ chia làm 3 đợt thanh toán (thay vì đáo hạn ngày 28/4) từ tháng 5 đến tháng 7, trong đó tỷ lệ hoàn trả lần lượt mỗi tháng là 30%, 30%, 40%, lãi suất sẽ được tăng từ 13%/năm lên 15%/năm.
Gần đây, CTCP Tập đoàn Sovico cũng đã gia tăng kỳ hạn của 52 gói trái phiếu từ 36 tháng lên 60 tháng. Theo đó, sau khi có sự đồng ý của trái chủ các lô trái phiếu này của Sovico sẽ được chuyển thời gian đáo hạn sang quý II/2025 theo nghị quyết của HĐQT.
Thông tư 03 chưa giúp thanh khoản cải thiện?
Ngân hàng Nhà Nước vào cuối tháng 4 cũng đã ban hành liên tiếp hai Thông tư 02 (quy định về cơ cấu thời gian trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn) và Thông tư 03 (điều chỉnh hoạt động mua, bán TPDN của các tổ chức tín dụng).
Đối với các quy định của Thông tư 02, theo FiinRatings, sẽ có tác động phân hoá lên lợi nhuận sau thuế của các nhà băng. Trong khi đó, giảm áp lực trả nợ của những khách hàng đang gặp khó khăn, các doanh nghiệp vẫn có thể tiếp cận nguồn vốn tín dụng mới để đảo nợ, tiếp tục kinh doanh và gián tiếp hỗ trợ thanh khoản phía cầu của bất động sản khi thị trường nhà ở diễn ra tương đối ảm đạm từ nửa cuối ngoái.
Tuy vậy, khoản nợ được cơ cấu lại bản chất vẫn là nợ xấu và do đó vẫn nhảy nhóm nếu như môi trường kinh doanh và tình hình doanh nghiệp không cải thiện sau 12 tháng khi quy định này hết hiệu lực. Vì thế, một số doanh nghiệp không cải thiện được tình hình tài chính vẫn sẽ có rủi ro nhảy nhóm nợ, chịu thêm áp lực từ nợ vay cũ lẫn mới.
Theo FiinRatings, yêu cầu cần xác định được tính khả thi trong việc đáp ứng nghĩa vụ nợ theo thời gian cơ cấu là một thách thức trong việc triển khai và đánh giá của các tổ chức tín dụng. Chính vì thế, thay vì áp dụng đại trà cho toàn bộ khách hàng các tổ chức tín dụng sẽ tập trung ưu tiên các khoản vay lớn hoặc khách hàng lớn.
Còn nút thắt thanh khoản trên thị trường TPDN tạm thời được gỡ bởi Thông tư 03; ổn định tâm lý từ tổ chức phát hành và nhà đầu tư trước áp lực đáo hạn lớn sắp tới khi dòng vốn tạm thời được đảm bảo. Bên cạnh đó, đưa thị trường về trạng thái cân bằng và ổn định hơn khi giảm tỷ trọng nắm giữ TPDN của nhà đầu tư cá nhân, tài sản được nắm giữ bởi nhà đầu tư tổ chức.
Tuy nhiên, quy định doanh nghiệp có trái phiếu được mua lại phải ở mức xếp hạng tín dụng nội bộ cao nhất của tổ chức tín dụng có nhiều khả năng sẽ không đáp ứng nhu cầu cần được mua lại từ các tổ chức phát hành hiện đang gặp khó khăn thanh khoản. Do phần lớn sức khỏe tín dụng hoặc xếp hạng tín nhiệm của các tổ chức phát hành ở mức thấp. Ngoài ra, để tránh việc áp dụng sai các ngân hàng thương mại sẽ cần phải có hướng dẫn cụ thể hơn.
Được biết, Thông tư có hiệu lực chỉ kéo dài đến hết năm nay, vì vậy đây chỉ là giải pháp tạm thời, ít tạo ra thanh khoản thực cho thị trường TPDN. Điều này cũng vô tình tạo tiền lệ xấu cho thị trường TPDN khi nhà băng đứng ra thanh toán thay cho doanh nghiệp. Vì nếu ngân hàng sở hữu trái phiếu, điều đó sẽ mang bản chất hoạt động tín dụng thay vì hoạt động trái phiếu của thị trường vốn và làm gia tăng rủi ro tập trung trong ngắn hạn đối với hệ thống, tuy vậy trong dài hạn sẽ giúp thị trường bình ổn.
