Nỗ lực tái cơ cấu, tăng chuyến bay: Nguyên nhân nào khiến các hãng hàng không vẫn gặp khó?

Nhìn vào số liệu của Cục Hàng không Việt Nam cho thấy, trong tháng 10 năm 2023, tổng thị trường hành khách hàng không đạt 5,4 triệu khách (tăng 11% so với cùng kỳ năm trước). Trong đó, sản lượng vận tải hành khách quốc tế đạt 2,6 triệu khách (tăng 69%).

Đúng như dự báo của giới chuyên gia kinh tế, trong năm nay cũng ghi dấu ấn khi doanh thu của các hãng hàng không khởi sắc trở lại.

Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2023 của Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) mới công bố, tổng doanh thu từ bán hàng và cung cấp dịch vụ đạt 23.753 tỷ đồng (tăng trưởng 11,7% so với cùng kỳ năm ngoái). Mức doanh thu kỷ lục này về gần mức thu bình quân mỗi quý năm 2019 trước khi có đại dịch.

Sau 3 năm chật vật “bơi trong dịch bệnh”, Vietravel Airlines mới đây cũng đã báo doanh thu tính đến hết tháng 9/2023 tăng trưởng 30% so với giai đoạn 09/2022.

Vietjet công bố doanh thu quý III/2023 tăng lên 14.200 tỷ đồng, trong đó một phần nhờ nguồn thu phụ trợ và bán đồ ăn trên máy bay.

Tuy vậy, vấn đề khiến các hãng bay “đau đầu” là sự biến chuyển của lợi nhuận.

Chi phí tăng mạnh hơn làm cho các doanh nghiệp chưa thể bù lỗ lũy kế trong giai đoạn dịch bệnh kéo dài hoặc lợi nhuận tăng không tương xứng với doanh thu cũng như lưu lượng hành khách di chuyển trong năm nay.

Vietnam Airlines là một trong những đơn vị điển hình tái cơ cấu hiệu quả và dứt khoát với hàng loạt giải pháp như: Cắt giảm chi phí, tái cơ cấu các khoản đầu tư...nhưng theo báo cáo tài chính riêng, lợi nhuận sau thuế quý III/2023 của hãng hàng không này dù đã cải thiện đáng kể so với cùng kỳ năm 2022 nhưng vẫn âm 1.760 tỷ đồng.

Theo báo cáo tài chính quý III/2023 vừa công bố, Bamboo Airways ghi nhận lợi nhuận sau thuế giảm 76,9% so với cùng kỳ năm 2022.

Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet.

Ngành du lịch bứt phá mạnh mẽ thế nhưng lợi nhuận của Vietravel Airlines cũng ở mức khiêm tốn. Hãng hàng không này cũng vẫn không đẩy tỷ lệ lợi nhuận/vốn đầu tư cao lên do gánh giá vốn và các chi phí đều tăng 30 - 230%.

Những thách thức vẫn còn phía trước

Qua hai năm đại dịch, các hãng bay vẫn gặp áp lực trong việc hoàn trả khoản nợ phát sinh trước đó kèm mặt bằng lãi suất tăng cao trong thời gian qua. Cục Hàng không Việt Nam đánh giá, trong những tháng cuối năm 2023, thách thức lớn nhất đối với các hãng bay trong nước vẫn là việc giá nhiên liệu đang có xu hướng tăng mạnh.

Yếu tố lãi suất, tỷ giá và nhiều yếu tố đầu vào khác đều đã ở mặt bằng cao hơn, dẫn đến bất lợi đáng kể cho hãng bay Việt so với giai đoạn trước COVID-19. Những yếu tố này chắc chắn sẽ chất thêm gánh nặng tài chính cho các hãng bay trong năm nay.

Xung đột địa chính trị giữa Nga - Ukraine làm cho giá nhiên liệu liên tục biến động mạnh (có thời điểm tăng gấp đôi trước dịch). Trong cơ cấu chi phí, giá nhiên liệu thường chiếm khoảng 25-28% chi phí khai thác của các hãng hàng không. Giá nhiên liệu tăng cao đã đẩy chi phí nhiên liệu lên 36-38% tổng chi phí khai thác, thậm chí ở mức cao hơn nhiều trong cơ cấu chi phí của các hãng hoạt động theo mô hình hàng không chi phí thấp (LCC).

Theo dữ liệu của các hãng bay, giá nhiên liệu trung bình năm nay so với năm 2019 (thời điểm trước khi dịch COVID-19 bùng phát trên toàn cầu) tăng đến 66%, từ mức giá 64,34 USD/thùng trung bình năm 2019 tăng lên mức 106,86 USD/thùng năm 2023.

Giá nhiên liệu biến động tăng cao đã ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của ngành hàng không. Hãng hàng không Vietnam Airlines phân tích, ước tính giá nhiên liệu bay chỉ cần tăng hoặc giảm 1 USD/thùng có thể tác động chi phí nhiên liệu năm 2023 tăng/giảm tương ứng khoảng 224 tỷ đồng.

Thêm vào đó, việc biến động tỷ giá USD/VND trong năm 2023 cũng dẫn đến chi phí đầu vào tăng. Số liệu thống kê cho thấy, tỷ giá đã tăng 9% từ 21.900 VND/USD bình quân năm 2015 lên 23.900 VND/USD bình quân năm 2023.

Vietnam Airlines cho biết, giá vé nội địa trung bình năm 2023 của hãng thấp hơn 11% so với thời điểm trước dịch 2019.

Chi phí vận chuyển hàng không có 70% là chi phí bằng ngoại tệ (trong khi doanh thu bán vé tại Việt Nam lại bằng VND). Một chênh lệch nhỏ của tỷ giá USD với VND cũng hoàn toàn có thể gây ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận và hiệu quả kinh doanh của các hãng hàng không.

Vietnam Airlines ước tính, nếu tỷ giá USD/VND cuối năm nay chỉ cần tăng 1% so với kế hoạch dự kiến hạch toán sẽ làm giảm lợi nhuận của hãng khoảng 200 tỷ đồng do đánh giá lại nợ phải trả dài hạn gốc USD.

Bên cạnh đó, các đồng bản tệ ở các thị trường trọng điểm của du lịch vào Việt Nam như Nhật, Hàn Quốc đều tăng cũng làm cho hiệu quả thực của các hãng hàng không giảm đáng kể, thậm chí không có lãi mặc dù hệ số lấp đầy khá cao.

Những yếu tố trên khiến chi phí đầu vào tăng mạnh, doanh nghiệp hàng không khó cân bằng bài toán thu chi. Dòng tiền và lợi nhuận chậm cải thiện làm ảnh hưởng đến việc tăng số lượng máy bay, mở rộng thị trường khai thác, nâng cao chất lượng dịch vụ đáp ứng nhu cầu khách hàng ngày càng tăng.

Khó khăn “bủa vây” khiến các doanh nghiệp không còn nhiều nguồn lực cho khuyến mại, giảm giá vé hút khách. Để doanh nghiệp ngành hàng không chủ động kiểm soát biến động chi phí và làm sáng hơn bức tranh lợi nhuận, cần phải có các giải pháp tổng thể từ chính doanh nghiệp cũng như sự hỗ trợ của Chính phủ, bộ ngành.

Theo Tạ Ngọc/ Diễn đàn sự thật

https://www.facebook.com/groups/4054824701243922/posts/7106693386057023/?