Trong một Hội thảo về nợ xấu gần đây, ông Nguyễn Quốc Hùng - Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng (VNBA) cho hay, hiện nay thực trạng nợ xấu của các tổ chức tín dụng rất đáng lo ngại, trong bối cảnh doanh nghiệp rất khó khăn, kinh tế toàn cầu có biểu hiện suy thoái. Một số doanh nghiệp cho biết họ đã hết nguồn lực, điều này dẫn đến nhà băng gặp khó khi thu hồi các khoản nợ. Tỷ lệ nợ xấu thời gian tới theo ông Hùng sẽ tiếp tục tăng.
VNBA cho biết, tuy tỷ lệ nợ xấu nội bảng được kiểm soát ở mức dưới 3% nhưng vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Trên thực tế, về nguyên tắc một số khoản nợ đã trở thành nợ xấu nhưng được cơ cấu nợ giữ nguyên nhóm nợ, đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp với mục đích cơ cấu lại nợ,…
Bộ đệm dự phòng của các nhà băng càng được quan tâm hơn hết trước lo ngại nợ xấu mới phát sinh. Tuy nhiên, theo thống kê, trong 3 tháng đầu năm 2023 phần lớn các ngân hàng ghi nhận tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR - dự phòng rủi ro tín dụng/nợ xấu nội bảng) suy giảm. Nguyên nhân là do nợ xấu gia tăng mạnh với tốc độ nhanh hơn trích lập dự phòng.
Vietcombank hiện vẫn là ngân hàng có bộ đệm dự phòng cao nhất với tỷ lệ LLR đạt 321% vào cuối tháng 3/2023. Đây cũng là một trong những nhà băng hiếm hoi trong quý 1 năm nay tiếp tục tăng tỷ lệ này. Trước đó, giữa năm 2022 Vietcombank từng thiết lập kỷ lục về tỷ lệ bao phủ nợ xấu, đạt 506% (tức cứ 1 đồng nợ xấu thì dự phòng tới 5 đồng). Vietcombank cũng thuộc nhóm ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu thấp nhất hệ thống (ghi nhận ở mức 0,85%).
Trong khi đó, tỷ lệ LLR của MB và BIDV sụt giảm đáng kể xuống lần lượt là 171% và 138%. Vào cuối năm 2022, hai ngân hàng này từng duy trì được trên mức 200%, thậm chí như MB vào đầu năm 2022 từng đạt tới 400% và chỉ đứng sau Vietcombank.
Có lẽ bất ngờ nhất là BacABank, một nhà băng nhỏ nhưng lại có tỷ lệ bao phủ nợ xấu cao thứ 2 trong hệ thống (195%), cùng với đó cũng có tỷ lệ nợ xấu ở mức thấp (0,56%). Trong nhiều năm gần đây, ngân hàng này liên tục nằm trong nhóm những ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu thấp nhất hệ thống, bên cạnh những “tên tuổi” lớn (như Vietcombank, MB, ACB, HDBank, Techcombank,…)
Một số nhà băng khác cũng duy trì tỷ lệ LLR trên mức 100% có thể kể đến như Techcombank (134%), ACB (117%), LPBank (111%), SeABank (105%) và Sacombank (104%).
Trái ngược với BacABank, hiện nay phần lớn các ngân hàng nhỏ khác có tỷ lệ bao phủ nợ xấu dưới mức 100% (thậm chí có đến 9 nhà băng dưới mốc 50%).
Nguồn ảnh: Internet.
Kết quả kinh doanh của các ngân hàng phụ thuộc rất lớn bởi chi phí dự phòng rủi ro. Ngân hàng giảm áp lực trích lập khi nợ xấu thấp, thậm chí có thể được hoàn nhập dự phòng khi xử lý xong nợ và đóng góp vào lợi nhuận. Ngược lại, áp lực trích lập dự phòng kéo dài nếu nợ xấu cao, từ đó tăng trưởng lợi nhuận bị thu hẹp. Tuy vậy, cũng có nhiều trường hợp (điển hình nhất là Vietcombank), dù nợ xấu luôn duy trì ở mức thấp nhưng nhà băng vẫn luôn tỏ ra thận trọng và tích cực trích lập dự phòng để ngăn ngừa các rủi ro có thể xảy ra trong tương lai.
Các chuyên gia phân tích của Chứng khoán BSC cho biết, mặc dù trong quý 1 bộ đệm dự phòng của ngành suy giảm đáng kể nhưng trong thời gian tới áp lực trích lập có thể được giảm bớt sau khi Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 02 ngày 23/4/2023. Thông tư này cho phép các ngân hàng giữ nguyên nhóm nợ đối với các khoản nợ đủ điều kiện cơ cấu lại và giãn trích lập dự phòng cho các khoản nợ cơ cấu lại trong 2 năm. Thông tư trên khá giống Thông tư 01/2020/TT-NHNN vào cuối quý 1/2020 được ban hành trong dịch COVID-19. Nhờ đó, BSC kỳ vọng trong các quý sau chất lượng tài sản của ngành duy trì ổn định hơn. Áp lực lên chi phí tín dụng cũng sẽ được giảm bớt trong năm nay, và ngành sẽ có thêm thời gian để xử lý nợ và làm dày bộ đệm dự phòng khi các nhà băng vẫn thực hiện trích lập cho các khoản nợ cơ cấu lại dù không ngay lập tức bị chuyển nhóm.
