Vì sao ngân hàng giảm lãi, nợ xấu tăng cao?

Theo nhận định của giới phân tích, nợ xấu là vấn đề khó tránh khi kinh tế khó khăn. Tuy vậy, trong năm nay điểm tích cực là chất lượng tài sản và khả năng sinh lời của nhóm ngân hàng sẽ dần được cải thiện nhờ vào môi trường kinh doanh khả quan hơn và lãi suất duy trì ở mức thấp.

Nhiều nhà băng hụt chỉ tiêu lợi nhuận

Tính đến chiều ngày 29/1/2024 có 20 nhà băng đã công bố kết quả kinh doanh năm 2023. Trong đó, các ngân hàng quốc doanh được đánh giá là "sống khoẻ" với tăng trưởng lợi nhuận vượt kế hoạch.

Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet.

Ngược lại, cũng có nhiều nhà băng hụt chỉ tiêu tăng trưởng lợi nhuận.

ABBank cho hay, lợi nhuận trước thuế năm 2023 ghi nhận 513 tỷ đồng (không đạt mục tiêu). Như vậy, trong quý IV/2023 ABBank đã bị lỗ.

Theo đại diện ABBank, kết quả kinh doanh năm 2023 không như mong đợi của ABBank đã phản ánh hai thực tế: Thứ nhất là sự khó khăn của thị trường đã ảnh hưởng sâu rộng tới hệ thống tài chính ngân hàng. Thứ hai là bộ máy tổ chức và cơ chế hoạt động của ABBank chưa hiệu quả khiến kết quả kinh doanh chưa tương xứng với tiềm năng.

Ngoài ABBank, còn có một số ngân hàng khác ghi nhận lợi nhuận lỗ (như NCB, PG Bank…).

Theo đó, trong quý cuối cùng của năm 2023, PGBank ghi nhận mức âm 4,6 tỷ đồng (trong khi cùng kỳ năm ngoái từng lãi 95 tỷ đồng). Cả năm, ngân hàng thu về lợi nhuận sau thuế là 283,5 tỷ đồng (giảm 29,8% so với năm 2022).

Tương tự, trong quý cuối cùng của năm NCB thu nhập lãi thuần ghi nhận lỗ hơn 20 tỷ đồng. Ngân hàng cho hay, khó khăn chung của nền kinh tế đã ảnh hưởng nhiều đến tình hình hoạt động của khách hàng NCB. Cùng với đó, so với năm 2022 lãi suất tiền gửi năm 2023 tăng cao, nhất là các khoản tiền gửi khách hàng có lãi suất huy động cao giai đoạn trước 30/9/2023 đã ảnh hưởng đến chi phí lãi của ngân hàng.

Một số ngân hàng cũng ghi nhận lợi nhuận quý IV giảm so với cùng kỳ năm trước như VIB, MSB, TPBank, Eximbank,

Theo đó, lợi nhuận trước thuế của Eximbank đạt 2.720 tỷ đồng (giảm 26,7% so với năm 2022). Ngân hàng cũng không đạt được chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế hợp nhất ở mức 5.000 tỷ đồng khi chỉ mới thực hiện 54,4% kế hoạch đã đề ra.

TPBank cũng ghi nhận lãi trước thuế giảm tới 67% trong quý IV và giảm 29% trong cả năm 2023 (chỉ còn 5.590 tỷ đồng). 

Nợ xấu tăng cao

Khó khăn chung của nền kinh tế đã làm ảnh hưởng mạnh đến lợi nhuận của nhiều nhà băng. Đồng thời, chất lượng tín dụng nhiều nhà băng có dấu hiệu đi xuống. 

Ngay cả với một số ngân hàng có khẩu vị rủi ro thấp với định hướng hạn chế tham gia vào các mảng cho vay rủi ro cao cũng ghi nhận nợ xấu tăng đều cả 3 nhóm. Như tại NCB,  đến cuối năm 2023 tổng nợ xấu chiếm gần 30% tổng dư nợ và tăng 92% so với cuối năm 2022. Trong đó, nợ nhóm 3 và 4 giảm mạnh, trong khi tăng vọt ở nhóm 5, từ 3.280 tỷ đồng (lên 13.665 tỷ đồng). 

Theo quy định, trích lập dự phòng rủi ro tín dụng cũng phải tăng dần lên từ 20% với nợ nhóm 3 lên 50%, với nợ nhóm 4 và nợ nhóm 5 là 100%. 

Năm qua, NCB tăng rất mạnh khoản trích lập dự phòng rủi ro tín dụng. Mặc dù điều này ảnh hưởng tới lợi nhuận nhưng đảm bảo khả năng bù đắp các tổn thất đối với các khoản tín dụng tiềm ẩn rủi ro, nâng cao năng lực tài chính của ngân hàng.

Tại ACB, cuối năm qua, nợ xấu đạt 5.885 tỷ đồng (tăng 93% so với cuối năm 2022). Chi phí dự phòng rủi ro tín dụng cũng tăng đột biến (từ mức 70 tỷ đồng năm 2022 lên 1.804 tỷ đồng năm 2023).

Đáng chú ý, dù quy mô nợ xấu tăng, tuy nhiên đây vẫn là ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu trong nhóm thấp nhất hệ thống (chỉ chiếm 1,2% tổng dư nợ vay).

Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet.

Trong khi đó, với các ngân hàng có dư nợ tín dụng lớn đối với một số lĩnh vực có độ rủi ro cao, nợ xấu tăng mạnh.

Điển hình, chất lượng tài sản của Techcombank xấu hơn, khi nợ xấu tăng gần gấp đôi về giá trị tuyệt đối (từ mức 3.032 tỷ đồng lên mức gần 6.000 tỷ đồng), tỷ lệ nợ xấu tăng tương ứng từ mức 0,74% lên 1,19%. 

Theo đó, chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tăng mạnh, tính chung cả năm, Techcombank đã phải dành ra 3.921 tỷ đồng để dự phòng rủi ro (tăng hơn gấp đôi so với con số 1.936 tỷ đồng năm 2022).

Tại TPBank, tổng nợ xấu tại ngày 31/12/2023 ghi nhận hơn 4.200 tỷ đồng, gấp 3 lần đầu năm, tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ tăng từ mức 0,84% hồi đầu năm lên 2,05%.

Trong quý IV, TPBank đã phải dùng tới 1.970 tỷ đồng để dự phòng rủi ro tín dụng, gấp 17 lần cùng kỳ năm trước (tương đương tăng 1.855 tỷ đồng). Lũy kế cả năm, ngân hàng phải trích lập 3.946 tỷ đồng (gấp 2,1 lần năm trước).

Năm 2023, VIB cũng tăng cường trích lập dự phòng với mức trích lập gấp 4 lần so với cùng kỳ năm trước (dù nợ xấu giảm nhẹ xuống mức 2,2%).

Bên cạnh đó, MSB cũng tăng cường trích lập dự phòng rủi ro lên mức 1.647 tỷ đồng (tăng 244% so với năm 2022) trong bối cảnh tổng nợ xấu tính đến cuối năm của ngân hàng này ghi nhận 4.280 tỷ đồng, cao gấp đôi đầu năm.

Nhiều ngân hàng cũng ghi nhận nợ xấu tăng mạnh, như BaoViet Bank với 1.654 tỷ đồng (tăng 49% so với đầu năm); BacABank với gần 916 tỷ đồng (tăng đến 78% so với đầu năm); PGBank với 906 tỷ đồng (tăng 22%...).

Kinh tế khó khăn, nợ xấu là vấn đề khó tránh. Tuy vậy, theo nhiều đơn vị nghiên cứu, trong năm 2024 tốc độ hình thành nợ xấu mới sẽ chậm lại và chi phí tín dụng được kiểm soát.

Theo dự báo của Công ty cổ phần Xếp hạng tín nhiệm đầu tư Việt Nam (Visrating), chất lượng tài sản và khả năng sinh lời của nhóm ngân hàng sẽ dần được cải thiện dần nhờ vào môi trường kinh doanh khả quan hơn, lãi suất duy trì ở mức thấp.

Các chuyên gia của Visrating kỳ vọng tỷ lệ nợ xấu mới hình thành của các nhà băng sẽ chậm lại do khả năng trả nợ của khách hàng sẽ dần được cải thiện trong bối cảnh điều kiện kinh doanh khả quan hơn và mặt bằng lãi suất ở mức thấp.

Dự báo trong năm 2024 lợi nhuận toàn ngành sẽ dần phục hồi trong nhờ NIM được cải thiện khi lãi suất tiền gửi sẽ điều chỉnh về vùng lãi suất thấp nhanh hơn so với lãi suất các khoản cho vay,  nhu cầu tín dụng tăng lên trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi.

Theo Tạ Ngọc/ Diễn đàn sự thật

https://www.facebook.com/groups/4054824701243922/posts/7353955641330795/?