Lãi cao có cản trở khả năng trả nợ?
Tại hội thảo diễn ra gần đây, TS. Lê Thị Hoàng Thanh - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - kinh tế (Bộ Tư pháp) cho hay, cần có quy định giới hạn trần lãi suất cho vay và giới hạn các loại phí quản lý khoản vay nhằm cân bằng quyền lợi chính đáng giữa bên vay và bên cho vay.
Lãi suất cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính (CTTC) hiện được thực hiện theo quy định của NHNN về hoạt động cho vay của TCTD, chi nhánh NH nước ngoài đối với khách hàng. CTTC ban hành quy định về khung lãi suất cho vay tiêu dùng áp dụng thống nhất trong toàn hệ thống trong từng thời kỳ (bao gồm mức lãi suất cho vay cao nhất, thấp nhất) đối với từng sản phẩm cho vay tiêu dùng.
Như vậy, pháp luật vẫn chưa có quy định cụ thể mức lãi suất trần và mức lãi suất tối đa đối với hình thức vay tiêu dùng của các tổ chức tài chính.
Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet.
Theo TS. Thanh, nước ta hiện được đánh giá so với các nước khác thì mức lãi, phí của hoạt động cho vay tiêu dùng tương đối cao.
Việt Nam có mức lãi, phí của hoạt động cho vay tiêu dùng tương đối cao (40-50%/năm), cá biệt một số trường hợp có lãi vay lên đến 85%/năm, điều này gây rủi ro cho bên cho vay. Thực tế, không ít trường hợp người vay không đồng ý trả gốc và lãi vì cho rằng tiền lãi quá cao vượt quá khả năng gánh vác của họ.
Theo TS. Lê Thị Hoàng Thanh, các nước kiểm soát lãi vay thông qua áp dụng lãi suất trần các khoản vay tiêu dùng, sẽ giúp hạn chế rủi ro tín dụng tiêu dùng. Vì trong hợp đồng vay người vay sẽ không có quyền thỏa thuận về mức lãi suất với TCTD.
Còn bên cho vay có thể đưa ra mức lãi suất, phạt vi phạm và các mức phí không có cơ sở làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của người vay. Có thể thấy việc áp dụng lãi suất trần với mục đích bảo vệ người vay không đủ khả năng để nhận thức và bảo vệ mình khi vay với lãi suất cao.
Có giải pháp nào cho thị trường?
Việc giới hạn trần lãi suất cho vay đã được bàn luận từ nhiều năm, cũng có nhiều ý kiến đồng tình với đề xuất trên, tuy nhiên cũng có quan điểm cho rằng cho vay tiêu dùng áp trần lãi suất 20%/năm theo Bộ luật Dân sự, sẽ không có CTTC nào dám cho vay.
Theo đó, những cá nhân vay tiêu dùng tại CTTC là đối tượng có thu nhập thấp, chưa có hoặc có lịch sử tín dụng không tốt khó tiếp cận vốn NH. Cho vay tiêu dùng trừ cho vay mua nhà và ô tô có thế chấp, còn lại đều là tín chấp. Khi thông tin người vay còn thiếu chính xác, không minh bạch và tính tuân thủ của bên đi vay yếu. Theo đó, rủi ro cho vay của các CTTC sẽ còn cao hơn các NHTM.
Bên cạnh đó, các CTTC còn tiêu tốn không ít chi phí cho đội ngũ kinh doanh, chi phí để lắp đặt các hệ thống, quy trình tự động để khởi tạo, theo dõi các khoản vay nhỏ ngắn hạn. Lãi suất huy động đầu vào của các CTTC cũng cao vì họ không được huy động tiền gửi, phải đi vay của các tổ chức khác để cho vay tiêu dùng. Vay lãi cao vì vậy cho vay lại cũng phải cao. Chi phí vốn cao, rủi ro cao, họ sẽ không dám cho vay nếu lãi suất thấp.
Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội NH Việt Nam, cho vay tiêu dùng năm nay có tỷ lệ tăng trưởng thấp có nguyên nhân chủ quan do các CTTC chưa có chế tài xử lý khách hàng cố tình không trả nợ. Còn có trường hợp khách hàng chống đối, vu khống tố cáo đến chính quyền khi cán bộ công ty đến đòi nợ. Từ đó khiến hoạt động thu hồi nợ tín dụng tiêu dùng gặp nhiều khó khăn, một số CTTC phải giảm cho vay tiêu dùng, tránh nợ xấu phát sinh.
Ông Nguyễn Đức Lệnh - Phó Giám đốc NHNN chi nhánh TPHCM cho biết, để khơi thông kênh tín dụng tiêu dùng cần nỗ lực từ cả 2 phía, chấp hành tốt quy định của pháp luật trong quá trình cho vay và sử dụng vốn vay. Theo đó, người vay cần xác định rõ nghĩa vụ “có vay có trả”, trong khi bên cho vay cần phải làm tốt hơn nữa, cả về thủ tục lẫn lãi suất vay.
Thêm một giải pháp khác cũng được giới chuyên gia tài chính đề xuất đó là sớm có giải pháp áp dụng việc chấm điểm tín dụng cá nhân. Cụ thể, lãi suất vay tiêu dùng sẽ căn cứ trên điểm tín dụng. Khi có điểm tín dụng thấp sẽ không thể vay tiền hoặc sẽ phải vay với lãi suất cao và ngược lại. Như vậy sẽ buộc người đi vay tuân thủ kỷ luật để cải tiến điểm tín dụng, đồng thời giúp bên cho vay cũng ít rủi ro hơn.
Theo Tạ Ngọc/ Diễn đàn sự thật
https://www.facebook.com/groups/4054824701243922/posts/7204478462945181/?
