Tiềm ẩn nhiều rủi ro về áp lực đáo hạn và trả nợ trái phiếu doanh nghiệp
Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA) cho hay, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn là hơn 14.300 tỷ đồng chỉ riêng trong hai tuần cuối của tháng Năm. Trong đó, nhóm doanh nghiệp bất động sản là 7.000 tỷ đồng, doanh nghiệp kinh doanh nguyên vật liệu khoảng 2.600 tỷ đồng và các nhà băng là 2.000 tỷ đồng…
Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet.
Được biết, trong năm 2023 khối lượng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn là gần 290.000 tỷ đồng, lớn nhất là trong đó quý 3 với khoảng hơn 104.000 tỷ đồng. Tuy vậy, về thanh khoản và dòng tiền, thị trường và doanh nghiệp bất động sản đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn. Vì thế, nhiều doanh nghiệp đang “chậm” khả năng thanh toán gốc, lãi trái phiếu, gây tiềm ẩn nhiều rủi ro về áp lực đáo hạn và trả nợ trái phiếu doanh nghiệp trong năm nay.
Nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp đã rất lo lắng với thông tin Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội công bố về danh sách 54 doanh nghiệp chậm thanh toán gốc, lãi cho trái chủ.
Đến tháng Năm, tình trạng này tiếp tục gia tăng khi FiinRatings ghi nhận gần 100 tổ chức phát hành công bố chậm trả nợ trái phiếu doanh nghiệp với giá trị lên tới 128 nghìn tỷ đồng (tương đương 16% tổng quy mô trái phiếu phi ngân hàng đang lưu hành).
Bộ Tài chính cho biết, trong những năm gần đây thị trường trái doanh nghiệp về tổng quan đã phát triển nhanh và chiếm khoảng 12,6% GDP năm 2022. Tuy vậy, đến năm 2022, giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ so với năm 2021 với năm 2021 (đạt 337 nghìn tỷ đồng). Giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành sang đến quý 1/2023 chỉ đạt hơn 25 nghìn tỷ đồng và trong tháng Tư thị trường ghi nhận duy nhất 1 lô trái phiếu riêng lẻ phát hành thành công với trị giá 671 tỷ đồng.
(Nguồn: VCBS)
Tiếp tục nâng cao kiểm soát thị trường
Về những rủi ro hiện hữu trên thị trường, Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu đã từng chia sẻ những bài học của thị trường Mỹ trong cuộc đại suy thoái năm 2008 và người dân có tiền tích lũy đã đầu tư vào những trái phiếu với lợi tức cao là đối tượng thiệt hại nhất.
Theo ông Hiếu, thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại nước ta đang trải qua một giai đoạn khó khăn, lòng tin của nhà đầu tư đang dao động. Dù thị trường chưa rơi vào khủng hoảng, nhưng trong thời gian qua những vụ việc đã xảy ra đòi hỏi cơ quan quản lý các cấp cần có sự chấn chỉnh và cải cách mạnh mẽ.
Ông Hiếu cũng cho hay, sau cuộc đại khủng hoảng, Mỹ đã ban hành Đạo luật Dodd-Frank với mục đích chấn chỉnh lại thị trường chứng khoán, trong đó có thị trường trái phiếu nhằm bảo vệ những nhà đầu tư cá nhân. Đạo luật trên quy định việc thiết lập một số những định chế mới để nâng cao sự kiểm soát thị trường, làm tăng tính minh bạch của thị trường. Nước ta cũng cần nâng cao khả năng kiểm soát và quyền lực cho các cơ quan quản lý, kiểm toán Nhà nước trong việc quản lý và kiểm soát thị trường.
Đánh giá về thị trường trái phiếu doanh nghiệp, ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng, Bộ Tài chính cho hay một số yếu tố nội tại cần khắc phục, về cơ cấu và chất lượng nhà đầu tư. Ngoài ra, có hiện tượng một số tổ chức lợi dụng sự thông thoáng của pháp luật để phát hành trái phiếu doanh nghiệp với khối lượng lớn.
Bên cạnh đó, có tính phụ thuộc lẫn nhau rất cao ở thị trường tín dụng, trái phiếu, bất động sản. Do đó, khi một thị trường gặp khó khăn đã kéo theo các thị trường khác bị ảnh hưởng.
Vì vậy, ông Dương cho rằng hoạt động của các nhà đầu tư tổ chức cần được thúc đẩy, giảm nhà đầu tư cá nhân không chuyên nghiệp và chất lượng cung cấp dịch vụ, tính tuân thủ và đạo đức nghề nghiệp của một số doanh nghiệp phát hành và tổ chức cung cấp dịch vụ cần được tăng cường.
Ông Dương cũng cho biết các cơ quan quản lý sẽ tiếp tục triển khai một số giải pháp để bình ổn thị trường, nâng tính thanh khoản và nâng cao hiệu quả giám sát, minh bạch thị trường và thực thi các biện pháp để các doanh nghiệp nâng cao tính công khai minh bạch trong huy động và sử dụng vốn, cung cấp thông tin cho nhà đầu tư một cách chủ động.
Ông Dương chia sẻ, doanh nghiệp có dư nợ trái phiếu doanh nghiệp đến hạn lớn sẽ được các cơ quan quản lý làm việc trực tiếp, yêu cầu các doanh nghiệp có trách nhiệm đến cùng thanh toán đầy đủ nghĩa vụ trái phiếu cho nhà đầu tư và nâng cao hiệu quả quản lý giám sát.
Ngoài ra, đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng cho hay, trong tháng Sáu Hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đi theo kế hoạch sẽ đi vào hoạt động. Các thành viên thị trường kỳ vọng sau khi hệ thống này đi vào hoạt động sẽ giúp thị trường trái phiếu doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, minh bạch, ổn định và phát triển bền vững.
